(ରାଗ- କଳହଂସକେଦାର)
ଦକ୍ଷିଣଦେଶେ ରାମଗିରି ଶୋଭନ, ବିମଳ ଶୁଭ୍ର ଯହିଁ ନଦୀ ଜୀବନ
ଜନକକନ୍ୟା ସ୍ନାନେ ପବିତ୍ର ଅତି, ପର୍ଣ୍ଣଗହଳ ଯହିଁ ତରୁ-ବ୍ରତତୀ ।
ତହିଁଁ କୁବେର ଶାପେ ହୋଇ ପ୍ରେରିତ, ରହିଲା ଯକ୍ଷ ଦୁଃଖେ ଆତୁର ଚିତ୍ତ ।
ବତ୍ସର ଅନ୍ତେ ହେବ ଶାପ ମୋଚନ, ବତ୍ସର ଅନ୍ତେ ହେବ କାନ୍ତା ମିଳନ ।
ଗମିଲା କେତେ କାଳ ସେ ଧରାଧରେ, ବାଳାବିରହୀ କାମୀ ଯକ୍ଷ କାତରେ ।
କ୍ରମେ ଶରୀର କାନ୍ତି ହେଲା ବିଲୟ, ଖସିଲା ଶୀର୍ଣ୍ଣ କରୁ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ବଳୟ ।
ଆଷାଢ଼ ଆଦ୍ୟ ଦିନେ ଶିଖରି ଶିର, ଘୋଟିଲା ଆସି ଘନନୀଳମୁଦିର,
କ୍ରିଡ଼ା ନିମନ୍ତେ ବପ୍ରେ କରୀ ଯେସନ, ତେସନେ ମନୋରମ ଦିଶଇ ଘନ ।
କେତକୀ ପ୍ରକାଶକ ଘନ ଦର୍ଶନେ, ଅଧୀର ଯକ୍ଷ ପୂର୍ବସୁଖ ସ୍ମରଣେ ।
ବେଗେ ବୋହିଲା ଶୋକ ଅଶୃ ନୟନେ, କହି ନୁହଇ କେତେ ପାଞ୍ଚିଲା ମନେ ।
ଅଙ୍ଗନା ସଙ୍ଗେ ମଧ୍ୟ ଥିଲା ଲୋକର, ଘନାଗମେ ଆକୁଳ ହୁଏ ଅନ୍ତର ।
ପ୍ରାଣସଙ୍ଗିନୀ-ସଙ୍ଗମୁଖ ହଜାଇ, ଆତୁର ଯକ୍ଷ ତାର କଥା ତ ନାହିଁଁ ।
ନିଜ କୁଶଳ ବାର୍ତ୍ତା ମେଘ ହସ୍ତରେ, ପ୍ରେରିବ ପ୍ରିୟା ପାଶେ ନିଜ ନଗରେ ।
ପାଇ ବାରତା କାନ୍ତା ହୋଇବ ସ୍ଥିର, ଆଶାପ୍ରଭା ଶୋଷିବ ତା ନେତ୍ରନୀର ।
ଏ ଭାବେ ପ୍ରାଣ-କାନ୍ତା-ଦୁଃଖେ ବିକଳ, ଅର୍ଘ୍ୟ ସ୍ୱରୂପେ ଦେଲା ନିର୍ଝର ଜଳ ।
ପୂଜିଣ ଜୀମୂତଙ୍କୁ କୁଟଜ ଆଣି, ତା ଅନ୍ତେ ପଚାରଇ ସ୍ୱାଗତ ବାଣୀ ।
ଧୂମଜ୍ୟୋତିଃସଲିଳବାୟୁ-ରଚିତ, କାହିଁ ଜୀମୂତ ? ସେହୁ ଜୀବ-ବର୍ଜିତ ।
ମାନବ ବହନୀୟ କାହିଁ ସନ୍ଦେଶ, ଯକ୍ଷ ନ ବିଚାରିଲା ଏଥି ବିଶେଷ ।
ଉତ୍କଣ୍ଠାକୁଳ ହୋଇ ଘନକୁ ଭାଷେ, ସଜୀବ ମଣି ହୃଦକଥା ପ୍ରକାଶେ ।
ଅଙ୍ଗ ଘାରଇ ଯାର ଅନଙ୍ଗ ବାଣ, ଚେତନ ଅଚେତନ ତାର ସମାନ ।
ପୁଷ୍କର ଆବର୍ତ୍ତକ ବଂଶେ ସମ୍ଭୁତ, ବିଖ୍ୟାତ ଧରାତଳେ ଅଟ ଜୀମୁତ ।
କାମଚାରୀ ସଚିବ ତୁମ୍ଭେ ଇନ୍ଦ୍ରର, ବିରହୀ ଜନଠାରେ କରୁଣା କର ।
ବିଫଳ ହୁଏ ଯେବେ ମୋର କାମନା, ଜଳଦ ! ନ କରଇ ତହିଁ ଭାବନା ।
ଫଳବତୀ ପ୍ରାର୍ଥନା ଅଧମଠାରେ, ନିନ୍ଦନୀୟ ଅଟଇ ମୋର ବିଚାରେ ।
ତାପିତ ଜନଙ୍କର ଅଟ ଶରଣ, ହେ ନୀରଦ ରଖ ମୋ ପ୍ରିୟା ଜୀବନ ।
ଧନପତି ଶାପେ ମୁଁ କାତର ଅତି, ମୋ ବିନା କାତର ସେ ବର ଯୁବତୀ ।
ଯାଅ ମୋ ବାର୍ତ୍ତା ଘେନି ହେ ନୀରଧର, ଅଳକା ନଗରୀକି, ଯହିଁ ସୁନ୍ଦର,
ବହିରୁଦ୍ୟାନେ ଛନ୍ତି ଶଶିଶେଖର, ସେ ଶଶି କରେ ଧଳା ସୌଧନିକର ।
ତୁମ୍ଭ ଦର୍ଶନେ ପାନ୍ଥ ବନିତାକୁଳ, ହୃଦୟେ ବିକଶିବ ଆଶା ମୁକୁଳ ।
ଧରିଣ ବେଣୀ ବାମ କରକମଳେ, ଦେଖିବେ ଗତି ତୋର ଅମ୍ବର ତଳେ ।
କେ କ୍ରୁର ଏ କାଳରେ ବିଦେଶେ ଥାଇ, ବନିତା ମନ ଖେଦ ହ୍ରଦେ ବୁଡ଼ାଇ ।
ନିଶ୍ଚିନ୍ତରେ ରହଇ କହ ମୋ ବିନା, ପରାଧୀନର ଘନ ଏ ଗତି ସିନା ।
ଅନୁକୂଳ ସମୀର ଧୀରେ ବହଇ, ବାମେ ଚାଳକ ମନୋହର କୂଜଇ ।
ତୋର ଉଦୟେ ତାର ଗର୍ବ ଉଦିତ, ଆକାଶ ଝଙ୍କାରଇ ଏଣୁ ତା ଗୀତ ।
ତୋର ଆଗମ କାଳେ ଯାଙ୍କ ଉତ୍ପତ୍ତି, ତୋତେ ସେବିବେ ସେହି ବକ ଦମ୍ପତି ।
ଧବଳ ପୁଣ୍ଡରୀକମାଳ ପରାୟେ, ଦିଶିବେ ଅଭିରାମ ତୋ ଶ୍ୟାମକାୟେ ।
ନିଶ୍ଚେ ନାଗରୀ ମୋର ଥିବ ଜୀବନେ, ବାସର ଗଣୁଥିବ ଉତ୍ସୁକ ମନେ ।
ଅବଳାମନଃ-ପଦ୍ମ-ଆଶା-ମୃଣାଳେ, କଷ୍ଟେ ରହଇ ଘୋର ବିରହକାଳେ ।
ଶୃତି ମଧୁର ତୋର ନାଦ ଗଭୀର, ଭୁଷଇ ଯେହୁ ଜରାଦେବୀଶରୀର ।
ନବ କନ୍ଦଳ ଦଳ ଶ୍ୟାମଳ ବାସେ, ମିଳାଇବ ତୋ ସଙ୍ଗୀ ଆଣି ଆକାଶେ ।
ରାଜହଂସେ ଶୁଣିଲେ ତୋର ଗର୍ଜନ, ନିଳାମ୍ବୁ ମାନସକୁ ଯିବେ ବହନ ।
ପାଥେୟରୂପେ ଘେନି ମୃଦୁ ମୃଣାଳ, କୈଳାସ ଯାଏ ସଙ୍ଗେ ଯିବେ ମରାଳ ।
ପ୍ରୟସଖା ତୋହର ଏ ଧରାଧର, ଦେହେ ଧରନ୍ତି ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପୟର ।
ତେଣୁ ଅଟନ୍ତି ଗିରି ଅତି ପବିତ୍ର, ମିତ୍ର ତୁମ୍ଭର ଗିରି ନୁହେଁ ବିଚିତ୍ର ।
ଉଭୟେ ଯଥାକାଳେ ହେଲେ ମିଳିତ, ପ୍ରେମ-ଅଶୃ-ପ୍ରବାହ ବହେ ତ୍ୱରିତ ।
ଅମ୍ବୁଦ ଗିରିଠାରୁ ମାଗ ମେଲାଣି, କାତର ଅଟଇ ମୁଁ ରଖ ମୋ ବାଣୀ ।
ତୁମ୍ଭ ଗମନଯୋଗ୍ୟ ମାର୍ଗ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ, କରଇ ଅବଧାନ ହେଉ ବିଶେଷ ।
ଆତ୍ମ ସନ୍ଦେଶ ପୁଣି କହିବି ପରେ, ଶୁଣି ହରଷ ଜାତ ହେବ ଅନ୍ତରେ ।
କ୍ଲାନ୍ତ ହୋଇଲେ ଗିରିଶୃଙ୍ଗେ ରହିବ, କ୍ଷୀଣ ହୋଇଲେ ନଦୀ ବାରି ସେବିବ ।
ଏଣୁ ହୋଇବ ସୁଖେ ତୁମ୍ଭ ଗମନ, କଷ୍ଟ ନୋହିବ ମୋହୋବାଞ୍ଛାପୂରଣ ।
ଘନ ବେତସପୂର୍ଣ୍ଣ ଏ ସ୍ଥାନ ତ୍ୟଜି, ବେଗେ ଗଗନେ ଉଠ ଧୀରେ ଗରଜି ।
ଚକିତ ନୟନରେ ସିଦ୍ଧରମଣୀ, ଅନାଇବେ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ବିସ୍ମୟ ମଣି ।
ପରସ୍ପରେ ଭାଷିବେ ଦେଖ ଗୋ ସଇ, କି ଅବା ବାୟୁ ଗିରିଶୃଙ୍ଗ ହରଇ ।
ଅନମ୍ବରେ ଅମ୍ବୁଦ ଦିଗବାରଣେ, ତ୍ୟଜିବେ କର-ଗର୍ବ ତୁମ୍ଭ ଦର୍ଶନେ ।
ବଲ୍ମୀକଶିଖାଗ୍ରରୁ ହୋଇ ବାହାର, ସୁରେନ୍ଦ୍ର ଚାପଲତା ହୁଏ ବାହାର ।
ରତନକାନ୍ତି ସ୍ରୋତ ଯେହ୍ନେ ଉଛୁଳେ, କି ଶୋଭା ପାଉଅଛି ତୋ ଉରସ୍ତଳେ ।
ଏହି ରୂପେ ଜଳଦ କୃଷ୍ଣ ଦେହରେ, ମୟୁର ପୁଚ୍ଛ ଶୋଭା ନୟନ ହରେ ।
ଯାହା ରୂପେ ମଜ୍ଜିଲା ଗୋପିକା ମନ, ତାହା ଉପମା ପାଇଁ ତୁମ୍ଭେ ଭାଜନ ।
କ୍ଷମତା ଆଛି ତୋର ଶସ୍ୟ ବର୍ଦ୍ଧନେ, ଏଣୁ କୃଷକବାଳା ସ୍ଥିର ଲୋଚନେ ।
ଦେଖିବେ ତୋ ମୋହନ ଛବି ଆକାଶେ, ଅନଭିଜ୍ଞା ସରଳା ନେତ୍ର ବିଳାସେ ।
ମାନକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଘନ କର ପ୍ରୟାଣ, ହଳ କର୍ଷଣ ଜାତ ମୃତ୍ତିକା ଘ୍ରାଣ ।
ତୋଷିବ ନାସା ତୋର ତହୁଁ ଉତ୍ତରେ, ଲଘୁ ଗତି ରମିବୁ ଶୂନ୍ୟସାଗରେ ।
ଗିରିଙ୍କର ତୁ ଅଟୁ ମଙ୍ଗଳକାରୀ, ଲିଭାଉ ଦାବାନଳ ବିସର୍ଜିବାରି ।
ଶ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଲେ ଆମକୂଟ ସଦନେ, ଗଲେ ସେବିବେ ଗିରି ଅତି ଯତନେ ।
କ୍ଷୁଦ୍ରେ ଭଦ୍ରଭବନେ ନେଲେ ଶରଣ, ନିରାଶ ନ ହୁଅନ୍ତି ଯାଚକଗଣ ।
ଗିରି ମହତ ପୁଣି ତୁ ହିତକର, ମସ୍ତକେ ସ୍ଥାନ ତୋତେ ଦେବେ ଭୂଧର ।
ସେ କାଳେ ଦାବାନଳ ଗିରି କାନନେ, ଜଳୁଥିବ ହେ ଯେବେ ବାରି ବର୍ଷଣେ ।
ନିଭାଇବ ଅନଳ ସଂଶୟ ନାହିଁ, ମହତ ଲୋକର ଏ ସୂରତୀ ଭାଇ ।
ମହତଜନଠାରେ କରୁଣା କଲେ, ସେ କରୁଣା ନ ଯାଏ କେବେ ବିଫଳେ ।
ଆଶୁ ସୁଫଳ ଜାତ ନିଶ୍ଚେ ହୁଅଇ, କରୁଣାପ୍ରଭା ପୁଣି ପ୍ରତିଫଳଇ ।
ରସାଳଦ୍ରୁମ ହେମକାନ୍ତି ଫଳରେ, ବିନତ ହୋଇଥିବ ଗିରି ପ୍ରାନ୍ତରେ ।
ତୁ ପୁଣି ଗିରି ଶିରେ ବସିବୁ ଯାଇ, ଦୂରୁ ସୁର-ମିଥୁନ ବିମାନେ ଥାଇ ।
ମନୋରଞ୍ଜନ ଗିରିଶୋଭା ଦେଖିବେ, ନଗଙ୍କୁ ପୃଥ୍ୱୀ ସ୍ତନ ବୋଲି ମଣିବେ ।
ସୁମେରୁ ଶିରେ ଗିରି ନୀଳକାନ୍ତି ଶିଖର, ପରେୟେ ଦିଶୁଥିବ ତୋ କଳେବର ।
ବନେଚରଲଳନା କୋଳି-ନିଳୟ, ରାଜଇ କୁଞ୍ଜ, ତହିଁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ।
ରହି, ଅସାର-ଦାନେ ନବଜୀବନ, ତରୁଦଳକୁ ଦେଇ କର ଗମନ ।
ଏଣୁଅନ୍ତେ ଅଗ୍ରତେ ରେବା ଦିଶଇ, ଶିଳା-ବିଷମ ବିନ୍ଧ୍ୟପାଦେ ବହଇ ।
କରି-ଅଙ୍ଗ ରଚିତ ଭୁତି ଯେସନ, ତେସନେ ଏ ତଟିନୀ ରମ୍ୟଦର୍ଶନ ।
ଅବଗାହନ୍ତି ବନ୍ୟବାରଣେ ତହିଁ, ଗଣ୍ଡରୁ ମଦ ସ୍ରବି ଜଳେ ମିଶଇ ।
ତେଣୁ ନର୍ମଦା ତୀର ନିତ୍ୟ ବାସିତ, ଆଦରେ ସେ ସଲିଳ ନେବ ତ୍ୱରିତ ।
ସବଳ କାୟା ତୋର ଦେଖି ପବନ, ତୁଚ୍ଛ ନ ମଣି ଦେବେ ପୃଷ୍ଠେ ଆସନ,
ସର୍ବତ୍ର ବଳହୀନ ହତ-ଆଦର, ବଳି ଲଭଇ ମାନ ରୀତି ଭବର ।
ହରିତ ପୀତ ନୀପ କୁସୁମେ ବସି, ମଧୁ ପିଅଇ ଭୃଙ୍ଗ ସୁରସେ ବସି ।
ଭ୍ରମନ୍ତି ମୃଗୀକୁଳ ସଦା ଆତୁର, ଭୁଞ୍ଜନ୍ତି ନବଜାତ ତୃଣ ଅଙ୍କୁର।
ପ୍ରମତ୍ତ ମତଙ୍ଗଜ ଶୁଣ୍ଢେ କାନନେ, ଘନଇ ଭୂମି ଗନ୍ଧ ଶ୍ୱାସ ପବନେ ।
ଚାତକେ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱମୁଖେ ତରୁ ଉପରେ, ଅମ୍ବୁକଣା ଯାଚନ୍ତି ଆରତ ସ୍ୱରେ ।
ତୋହୋ କୃପାରେ ଧରାଦେହ ଶୀତଳ, ନବପଲ୍ଲବମୟ ତରୁ ସଫଳ,
ସାନନ୍ଦ ତୃଣଜୀବୀ ଏକାଳ ପାଇ, ଶୁଝିବେ ତୋହୋ ମାର୍ଗ ଋଣ ଦର୍ଶାଇ ।
ବାରି ଶୀକର ଯେବେ ତୋ ଦେହୁ ଖସେ, ଉଡ଼ନ୍ତି ଚାତକାଳି ନଭେ ରଭସେ ।
ଏକାଳେ ସିଦ୍ଧଗଣ ବନିତା ସଙ୍ଗେ, ବଳାକା ପଙ୍କତି ଦେହି ହସିବେ ରଙ୍ଗେ,
ସରଳା ମନୋରମା ସିଦ୍ଧ ରମଣୀ, ଅଙ୍ଗୁଳି ନିର୍ଦ୍ଦଶରେ ବଳାକା ଗଣି ।
ଚାହୁଁଥିବେ କାନ୍ତାଙ୍କୁ ସ୍ନିଗ୍ଧ ଲୋଚନେ, ଏକାଳେ ବଳାହକ ଭୀଷଣ ସ୍ୱନେ ।
ପୂରିବ ବନଭୂମି କୌତୁକ ଭୟେ, ଭିଡ଼ିବେ କାନ୍ତତନୁ ବାଳା ନିଶ୍ଚୟେ,
ସିଦ୍ଧ ମାନସ ତହୁଁ ତୁଷ୍ଟ ହୋଇବ, ତୋ ଅଗମନକୁ ସେ ଶ୍ଳାଘ୍ୟ ମଣିବ ।
ହେ ନୀଳ ନୀରଧର ତୁମ୍ଭ ଗମନେ, ବିଳମ୍ବ ଉପୁଜିବ ଭାଳଇ ମନେ,
ତୁଙ୍ଗ ପରବତରାଜି ବର୍ତ୍ମେ ରାଜିତ, ଅର୍ଜ୍ଜୁନପୁଷ୍ପବାସେ ଦେହ ବାସିତ ।
ସେ ସୌରଭ କର୍ଷଣେ ଲୁବ୍ଧ ହୃଦୟ, ରମିବ ଶୈଳେ ଘନ ବହୁ ସମୟ,
କଳାପି-କୁଳ-କେକା ତାପରେ ଶୁଣି, ମନେପଡ଼ିବ ପୁଣି ମୋର ମାଗୁଣି ।
ଦଶାର୍ଣ୍ଣ ଦେଶ ଘନ ଦିଶେ ତା ପରେ, ଏଦେଶ ସମାକୁଳ ବଟଦ୍ରୁମରେ ,
ଦ୍ରୁମେ ବାୟସବାର ନୀଡ଼ ରଚନ୍ତି, ଏ କାରଣେ ପ୍ରାବୃଟେ ସୁଖେ ରହନ୍ତି ।
କେତେକ ଜାଳବୃତି ତହିଁ କାନନ, କେତେକ ପରାଗରେ ପାଣ୍ଡୁଚରଣ,
ଜମ୍ବୁପାଦପ ନତ ଶ୍ୟାମଳ ଫଳେ, ସରସେ କଳହଂସ ନାଦ ଉଚ୍ଛଳେ ।
ତହୁଁ ଉତ୍ତରେ ଯିବ ନଭ ସନ୍ତରି, ଅଗ୍ରେ ବିଦିଶା ନାମେ ରମ୍ୟ ନଗରୀ,
ରମିବ ତୋ ନୟନ ସେ ରାଜଧାନୀ, ଅଟଇ ଧରାତଳେ ସେ ନଗରୀରାଣୀ ।
ବେତ୍ରବତୀ ତଟିନୀ ତହିଁ ବହଇ, ନୀଳ ଊର୍ମି ବିଳାସେ ନେତ୍ର ହରଇ,
ଭୃଭଙ୍ଗୀ ବୋମୋହନ ବାମା ବଦନ, ଚୁମ୍ବଇ କାନ୍ତୁ ଯେହ୍ନେ ରସେ ମଗନ ।
ବେତ୍ରବତୀ ବଦନ ଚୁମ୍ବି ହରଷେ, ତୁ ପୁଣି ନବଘନ ମଜ୍ଜିବୁ ରସେ,
ଲାଜେ ଲଳନା ଯେହ୍ନେ ଅସ୍ଫୁଟ ସ୍ୱନେ, ନଦୀ ଭାଷିବ ତୋତେ କଳ ନିଶ୍ୱନେ ।
ଶୋହେ ଅଦୂରେ ପୁଣି ନୀରଶିଖରୀ, ସୁଖେ ବିଶ୍ରାମ ଲାଭ ତହିଁ ଉତ୍ତରି,
ଗିରି ତୋ ସଙ୍ଗ ପାଇ ରାଜିବ ଭଲେ, ରୋମାଞ୍ଚ ପ୍ରକଟିବ କଦମ୍ବ ଛଳେ ।
ଶିଳାସଦନେ ତହିଁ ନବ ନାଗରୀ, ବାନ୍ଧି ପ୍ରାଣନାଥଙ୍କୁ ଭୁଜବଲ୍ଲରୀ,
ପାଶରେ ସନ୍ତୋଷନ୍ତି ରମଣମନ, ଶରୀର ପରିମଳ ବହେ ପବନ ।
ପୃଳଗିରିରୁ ଚାରୁ ନିର୍ଝର ଝରେ, ପୁଷ୍ପବନ ବିରାଜେ ବେନି ପାର୍ଶ୍ୱରେ,
ଯୂଥିକାଫୁଲଜାଳ ତହିଁ ଫୁଟଇ, ମନୋଜ୍ଞସୌରଭରେ ନାସା ତୋଷଇ ।
ଫୁଲ ତୋଳନ୍ତି ତହିଁ ମାଳିନିଦଳ, ସ୍ୱେଦେ ମଳିନ ତାଙ୍କ କର୍ଣ୍ଣ-ଉତ୍ପଳ,
ତୋର ଶୀତଳ ଛାୟା ହେଲେ ପତିତ, ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱେ ଚାହିଁବେ ବାଳା ହୋଇଣ ପ୍ରୀତ ।
ଉତ୍ତର ଦେଶପ୍ରତି ଗମନେ ମନ, ଉଜ୍ଜୟିନୀକି ଗଲେ ମାର୍ଗବର୍ଦ୍ଧନ,
ନିଶ୍ଚେ ହୋଇବ, ଜାଣୁଅଛି ବିଶେଷ, ମାତ୍ର ସେଠାରେ ସୁଖଲାଭ ଅଶେଷ ।
ସୌଧ ଉତ୍ସଙ୍ଗେ ହିଁ ପୁର-ଅଙ୍ଗନା, ମନ୍ଦେ ବିହରୁଥିବେ ହଂସଗମନା,
ଦେଖି ତୋ ଗାତ୍ରେ କ୍ଷଣପ୍ରଭା ସ୍ଫୁରଣ, ଚକିତ ହେବ ବାମା ବାମ ନୟନ ।
ଚାରୁ ଚାହାଣି ଭୁରୁଶୋଭିନୀଙ୍କର, ବିଦ୍ୟୁତ୍ଝଟକେ ପୁଣି ଚଟୁଳତର,
ନ ଦେଖି ଯିବୁ ଯେବେ ତହିଁ ତୁ ଘନ, ବୃଥା ଜନମ ତୋର ବୃଥା ଜୀବନ ।
ମାର୍ଗେ ନିବନ୍ଧ୍ୟା ନଦୀ ତୋ ପ୍ରଣୟିନୀ, ଅଳି-ଶ୍ୟାମଳ ଚାରୁ-ଊର୍ମି-ମାଳିନୀ,
ଊର୍ମିକ୍ଷୋଭେ ଆକୁଳ ମରାଳସ୍ୱନ, ଶୁଭିବ କାଞ୍ଚିଶବ୍ଦ ପ୍ରାୟେ ମୋହନ ।
ଆବର୍ତ୍ତରୂପେ ନାଭି ନେତ୍ର ମୋହିବ, ତୋଠାରେ ନଦୀ ସ୍ନେହ ସେହି ସୂଚିବ,
ରସିକ ତୁ ଜଳଦ କହିବି କେତେ, କାମିନୀ ପ୍ରକାଶନ୍ତି ଭାବସଙ୍କେତେ ।
କୃଶସଲିଳରେଖା ବେଣୀ ପରାୟେ, ଦିଶଇ ପୁଣି ନଦୀପୁଳିନକାୟେ,
ସ୍ଖଳିତ ତୀର-ତରୁ-ପର୍ଣ୍ଣ-ନିବହ, ତେଣୁ ପାଣ୍ଡୁରକାନ୍ତି ନଦୀ ବିଗ୍ରହ ।
ଶୈବଳିନୀ ବିରହ ଦଶା ପ୍ରକାଶି, ସୂଚିବ ତୋଠାରେ ସେ କେଡ଼େ ପ୍ରୟାସୀ,
ଯେଉଁ ଉପାୟେ ପୂର୍ବ ରୂପ ଲଭିବ, ନିଦାନେ ସେ ବିଧାନ ଘନ କରିବ ।
ଅଗ୍ରେ ବିରାଜେ ତାର ଅବନ୍ତୀପୁରୀ, ଯେ ପୁରେ ଉଦୟନ କଥା ମାଧୁରୀ,
ଗଳ୍ପପ୍ରିୟ ସ୍ଥବିର ତୁଣ୍ଡୁ ଝରଇ, ତା ପରେ ଉଜ୍ଜୟିନୀ ପୁରୀ ରାଜଇ ।
ବର୍ଣ୍ଣି ନୁହଁଇ ତାର ଚାରୁ ଉପମା, ଭୁତଳେ ନାହିଁ ଘନ ତାର ଉପମା,
ସ୍ୱର୍ଗର କାନ୍ତିମାନ ଖଣ୍ଡ ସ୍ଖଳିତ, ପ୍ରାୟେ ଦିଶନ୍ତି ପୁରୀ ସୌଧରାଜିତ ।
ଯହିଁ ପ୍ରତ୍ୟୁଷେ ଶିପ୍ରାନଦୀ ପବନ, ଦ୍ୱିଗୁଣିତ କରଇ ହଂସ କୂଜନ,
ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ସରସିକ ସୌରଭ ହରି, ସେବଇ ଅଙ୍ଗନାଙ୍କୁ ମନ୍ଦେ ସଞ୍ଚରି ।
କ୍ଳାନ୍ତ କାମିନୀକୁଳ ନିଶି ଜାଗରେ, ଅନୂକୁଳ ସମୀର ସେ କ୍ଳାନ୍ତି ହରେ,
ନିତମ୍ବ-ନୀଳାମ୍ବର ମ୍ବଦ ଧୂନଇ, ଦୟିତ ପରାୟେ କେତେ ଚାଟୁ କରଇ ।
କେଶ ସଂସ୍କାର ଧୂପ ଗବାକ୍ଷଦ୍ୱାରେ, ବାହାରି ମିଶୁଥିବ ତୋହ କାୟାରେ,
ନାଚିବେ ତୋ ଦର୍ଶନେ ଗୃହ ମୟୁର, ଗଭୀର କେକାରବେ ପୂରିବ ପୁର ।
କୁସୁମ-ଶୋଭି-ସୌଧପୃଷ୍ଠ-ଆସନେ, ପଥଶ୍ରମ ଶ୍ରମିବୁ ସୁଖ-ଶୟନେ,
ସୀମନ୍ତିନୀ-ପଦାଙ୍କ ତହିଁ ଉପରେ, ଦେଖିବୁ ହର୍ମ୍ମ୍ୟେ ଯେହ୍ନେ ରକ୍ତିମା ଝରେ ।
ଉଜ୍ଜୟିନୀ ସନ୍ନିଧେ ଶିବସଦନ, ଅତି ପବିତ୍ର ଧାମ ଲୋକପାବନ,
ଗନ୍ଧବତୀ ତଟିନୀ ବହଇ ପାଶେ, କୁବଳୟ ସୁରଭି ସମୀର ଶ୍ୱାସେ ।
ଜଳେ କ୍ରିଡ଼ନ୍ତି ତହିଁ କେତେ ସୁନ୍ଦରୀ, ନୀଳ ତମାଳେ ଯହିଁ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ବଲ୍ଲରୀ,
ହରକଣ୍ଠ-ବରଣ ରାଜେ ତୋ ଦେହେ, ଚାହିଁବେ ଶିବଗଣ ତୁମ୍ଭକୁ ସ୍ନେହେ ।
ପୂର୍ବ କଥିତ ମହାକାଳ-ନିଳୟେ, ହେବୁ ପ୍ରବେଶ ଯେବେ ଆନ ସମୟେ,
ନଳିନୀସଖାଙ୍କର ଅସ୍ତଗମନ, ଯାଏ ଅନାଇ ତହିଁ ରହିବୁ ଘନ ।
ସନ୍ଧ୍ୟା ଆଗମେ ତୋର ଧ୍ୱନି ଗଭୀର, ପୂଜାପଟହ ପ୍ରାୟେ ମନ୍ଦ୍ରେ ମନ୍ଦିର,
ଝଙ୍କାରି ସନ୍ତୋଷିବ ଶିବଶ୍ରବଣ, {{Hover|ପ୍ରଶଂସା|ଶ୍ଳାଘ୍ୟ]] ସଫଳ ତହୁଁ ହେବ ଗର୍ଜନ ।
ମନ୍ଦିର ପାର୍ଶ୍ୱେ ବାରବାଳା ନିକର, ରତ୍ନ ଛାୟା ଖଚିତ ଗରୁ ଚାମର,
ଘେନିଣ ବିଞ୍ଚୁଥିବେ ଲୀଳାବ୍ୟଜନେ, ସିଞ୍ଚିବୁ ତାଙ୍କୁ ନବ ସଲିଳ-କଣେ ।
ଭ୍ରମର-ରାଜି ରମ୍ୟ ନୟନେ ଚାହିଁ, ତୋ ମନ ନୀରଧର ନେବେ ଭୁଲାଇ,
ତୋ ଶ୍ରବଣ ତୋଷିବ ରମ୍ୟ ଶିଞ୍ଜିତ, ବୀଣା ଝଙ୍କାର ଗଞ୍ଜି ମଧୁସଙ୍ଗୀତ ।
ମଣ୍ଡଳାକାରେ ଘେରି ତରୁ କାନନ, ଶୋଭିବ ଉଚ୍ଚେ ତହିଁ ଘୋଟି ଗଗନ,
ସନ୍ଧ୍ୟା ସିନ୍ଦୁର ରାଗେ ହୋଇ ରଞ୍ଜିତ, ଦିଶିବ ନବଜବା ପ୍ରାୟେ ଲୋହିତ ।
ନର୍ତ୍ତନ କାଳେ ଶିବ ତୋତେ ଚାହିଁବେ, ଆର୍ଦ୍ର-ଗଜ-ଅଜିନ ଲାଜେ ତ୍ୟଜିବେ,
ଭବ-ସୁନ୍ଦରୀ ଦେଖି ତୋର ଭକତି, ସୁଆଶିଷ କରିବେ ହରଷେ ସତୀ ।
ରଜନୀକାଳେ ଦାଣ୍ଡେ କେତେ ଯୁବତୀ, ଉଦ୍ବେହେ ଯାଉଥିବେ କାନ୍ତ ବସତି,
ଘୋର ଅନ୍ଧାରେ ମାର୍ଗ ଦିଶିବ ନାହିଁ, କମ୍ପିବେ ଭୟେ ଚଉଦିଗେ ଅନାଇ ।
ତୋ ସଙ୍ଗେ ଥିବ ପ୍ରଭାମୟୀ ତଡ଼ୀତ, ଏକାଳେ ବାଳାଙ୍କର ସାଧିବେ ହିତ,
ଘନ ମୁଞ୍ଚିବ ନାହିଁ ଭୀମ ନିନାଦ, ନାଦ ମଣିବେ ବାମା ଘୋର ପ୍ରମାଦ ।
କ୍ଳାନ୍ତ ହେଲେ ତଡ଼ିତ ଚିର ନର୍ତ୍ତନେ, ଥୋଇବୁ ଅବଳାକୁ କ୍ରୋଡ଼ ଶୟନେ,
ଚନ୍ଦ୍ରଶାଳାରେ ଯାପି ଶେଷ ରଜନୀ, ଶେଯ ତ୍ୟଜିବୁ ଶୁଣି କପୋତ ଧ୍ୱନି ।
ଫିଟାଇ ପୂର୍ବଆଶା-ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣତୋରଣ, ମୌକ୍ତିକବ୍ରଜେ ପଦ୍ମକରେ ବହନ,
ବୁଣିବ ରଙ୍ଗେ ଯେବେ ଉଷାରଙ୍ଗଣୀ, ସେ ସମୟ ଛାଡ଼ିବୁ ତୁ ଉଜ୍ଜୟିନୀ ।
ପ୍ରାତେ ଖଣ୍ଡିତା ପାଶେ ନାୟକ ଆସି, ସ୍ନେହେ ପୋଛନ୍ତି ନେତ୍ର-ସଲିଳ ରାଶି,
ଏଣୁ ନଳିନୀ ପଦ ନୟନ ନୀର, ପୋଛିବେ ନିଜ କରେ କାନ୍ତ ମିହିର ।
ଏକାଳେ ତାଙ୍କ ମାର୍ଗ ରୋଧିବୁ ନାହିଁ, ନତି କରିବା ବହୁ ଦୂରରୁ ଥାଇ,
ମାର୍ଗ ରୋଧିଲେ ନିଶ୍ଚେ ରୋଷିବେ ହରି, ଏଣୁ କରିବୁ କାର୍ଯ୍ୟ ମୋ ବାଣୀ ସ୍ମରି ।
ସୁଗଭୀର ଗମ୍ଭୀର ନଦୀ ଜୀବନ, ନିତ୍ୟ ପ୍ରସନ୍ନ ଯେହ୍ନେ ମହତ ଜନ,
ଦେଖୁବୁ ଘନ ନଦୀ ଦର୍ପଣ ଜଳେ, ନିଜ ମୂରତି ବହୁ ଯୋଜନ ତଳେ ।
ମାର୍ଜିତ ହୀରାଖଣ୍ଡ ପ୍ରାୟେ ସଫରୀ, ଚଞ୍ଚଳେ ଖେଳୁଥିବ ନୀରେ ସଞ୍ଚରି,
ତଟିନୀ ନେତ୍ରମାଳ ପ୍ରାୟେ ଦିଶିବେ, ଉନ୍ମେଷ କଲା ପ୍ରାୟେ ବୁଡ଼ି ଭାଷିବେ ।
ତୀର ଜଘନୁ ନୀଳ ସଲିଳ ବାସ, ସ୍ରସ୍ର ଦେଖି ଅନ୍ତରେ ହେବ ଉଲ୍ଲାସ,
ଲମ୍ବମାନ ହୋଇଣ ନଦୀ ଉପରେ, ଧରିବ ନୀଳବାସ ବେତସ-କରେ ।
ବନ୍ଧୁ ମାଗୁଣି ପୁଣି ହେଲେ ସ୍ମରଣ, ହୋଇବ ଅତି କଷ୍ଟେ ତହୁଁ ଗମନ,
ଯେହୁ ଲଭିଛି ଘନ ସେ ରସ ସ୍ୱାଦ, ପ୍ରସ୍ତୁତ ରସେ ବିଘ୍ନ ଗଣେ ପ୍ରମାଦ ।
ସମ୍ପ୍ରତି ଦେବଗିରି ଦିଶେ ଅଗ୍ରତେ, ବେଗେ ଯାଅ ଜଳଦ ସେ ପରବତେ,
ନବ ଆସାର-ସିକ୍ତ ମୃତ୍ତିକା ବାସେ, ସୁରଭି ଶୀତ ବାୟୁ ସନ୍ତାପ ନାସେ ।
ଶୁଣ୍ଢେ ପିଅନ୍ତି ଦନ୍ତୀ ସେ ସମୀରଣ, ତହୁଁ ଉପୁଜି ସ୍ୱନ ତୋଷେ ଶ୍ରବଣ,
ଉଡୁମ୍ବର ଫଳ ଏ ବାୟୁ ପରଶେ, ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୁଅଇ ମଧୂର ରସେ ।
ସେ ନଗ୍ରେ ନିବସନ୍ତି କାନ୍ତ କୁମାର, ପୁଷ୍ପମିଶ୍ରିତ-ବ୍ୟୋମ-ଗଙ୍ଗା ଆସାର,
ବରଷି ଧୋଇବୁ ତୁ ସେ କଳେବର, ସୁଲଳିତ ଚମ୍ପକ ପ୍ରାୟେ ସୁନ୍ଦର ।
ବାସବୀସୈନ୍ୟଦଳ ରକ୍ଷା କାରଣେ, ଶଙ୍କର ବିସର୍ଜିଲେ ତେଜ ଦହନେ,
ତହୁଁ ସମ୍ଭବି ଶୂର ଶିଖିବାହନ, କୋଦଣ୍ଡ ଧରି କଲେ ଦୈତ୍ୟ ନିଧନ ।
ବାହନ-ଶିଖୀ ବସିଥିବ ଶିଖରେ, ଧଳା ଅପାଙ୍ଗ ହର-ଚନ୍ଦ୍ରମା କରେ,
ପୁତ୍ରବତ୍ସଳା ଯାର ଚନ୍ଦକ ଘେନି, ଭୂଷନ୍ତି ହୈମମତୀ ଶ୍ରବଣ ବେନି ।
କାନ୍ତ-ବଳୟ-ଚାରୁ ଚନ୍ଦ୍ରକ ଧରି, ଦିଶନ୍ତି ରମ୍ୟତର ହର-ସୁନ୍ଦରୀ,
ନୀଳ କୁମୁଦ ପ୍ରାୟେ ବର୍ହ ଲମ୍ବଇ, ଇନ୍ଦ୍ରନୀଳ ଭୂଷଣ ଶୋଭା କଳଇ ।
ନୀରଦ ମନ୍ଦ୍ରନାଦ ଶୁଣି ତୋହର, ନାଚିବ ପୁଚ୍ଛ ଟେକି ସେ ଶିଖିବର ।
ଶୈଳ କନ୍ଦରେ ପଶି ସେ ନାଦ ପୁଣ, ଗମ୍ଭୀର ପ୍ରତିନାଦେ ହେବ ଦ୍ୱିଗୁଣ ।
କୁମାର ପୂଜା ଅନ୍ତେ ନଭପ୍ରାଙ୍ଗଣେ, ଉଠ ଜୀମୂତ ଚନ୍ଦ୍ର ମନ୍ଦ୍ର ନିଃସ୍ୱନେ,
ହେମବିମାନଚାରୀ ସିଦ୍ଧଯୁଗଳ, ପଥ ଛାଡ଼ିବେ ଜଳ ଭୟେ ବିହ୍ୱଳ ।
ସିଦ୍ଧରଙ୍ଗିଣୀ-ବୀଣା-ତନ୍ତ୍ରୀ-ଝଙ୍କାର, ଶୁଣି ଲଭିବ ନଭେ ମୁଦ ଅପାର,
ରନ୍ତି-ଭୂପତି-କୀର୍ତ୍ତୀ ଗୋତୀ ନଈ, ସଲିଳ ରେଖା ଏବେ ନେତ୍ର ହରଇ ।
କଜ୍ଜଳନିଭ ଅଟେ ତୋହୋ ଶରୀର, ବିମଳ ଶୁକ୍ରକାନ୍ତି ଗୋମତୀ ନୀର,
ଅବତରିବୁ ଯେବେ ସେ ନଦୀଜଳେ, ସୁରେ ଦେଖିବେ ଥାଇ ଗଗନ ତଳେ ।
ବିଦ୍ୟାଧରୀ ନିକର ଦୂରୁ ଚାହିଁବେ, ବାମନୟନା ନିଶ୍ଚେ ଏହା ମଣିବେ,
ଧରା ଉପରେ ମୋତିହାର ରାଜିତ, ସେ ହାର ମଧ୍ୟେ ଇନ୍ଦ୍ରମଣି ଗୁମ୍ଫିତ ।
ଯାଅ ଉତ୍ତରେ ରମ୍ୟ ଗୋମତୀ ତରି, ବରବର୍ଣ୍ଣିନୀ ଦଶପୁର ନାଗରୀ,
କୁତୁହଳେ ଚାହିଁବେ ତୋତେ ଆକାଶେ, ମୋହିବେ ଚିତ୍ତ ତୋର ମଧୁର ହାସେ ।
ପକ୍ଷ୍ମ ବିକ୍ଷେପ ସ୍ନିଗ୍ଧ ନୀଳିମା, କଳିବ କୃଷ୍ଣସାର ପ୍ରଭା ଗରିମା,
କଳା ଡୋଳା ଲଳିତ ବାଳା ଲୋଚନେ, ଦିଶିବ କୁନ୍ଦ ଦଳେ ଭୃଙ୍ଗ ଯେସନେ ।
ବ୍ରହ୍ମାବରତେ ନଭେ ହୋଇ ଉଡ୍ଡୀନ, କୃଷୀବଳଙ୍କୁ ଛାୟାଦାନେ ତୋଷିଣ,
ତହୁଁ କୌରବ କ୍ଷେତ୍ରେ ଯିବୁ ତ୍ୱରିତେ, ଧରା ଲୋହିତ ଯହିଁ କ୍ଷେତ୍ର ଶୋଣିତେ ।
ଗର୍ଜି ପ୍ରଚଣ୍ଡେ ସିଞ୍ଚି ଘନ ଅସାର, ଯେହ୍ନେ କମଳବଂଶ କରୁ ସଂହାର,
ଗାଣ୍ଡବୀ ସେହି ରୂପେ କୁରୁ ସମରେ, ସିଞ୍ଚିଲେ ନୃପକୁଳ ଆନନ ଶରେ ।
ସରସ୍ୱତୀ ସରିତ ସୁସ୍ୱାଦୁ ଜଳ, ସେବି ହୋଇବ ତୋର ହୃଦ ନିର୍ମଳ,
ସରସ୍ୱତୀ ମହିମା ଲୋକେ ବିଦିତ, ସରସ୍ୱତୀ ମୋହିଲା ମୂଷଳି ଚିତ୍ତ ।
ରେବତୀ ସଙ୍ଗେ ସେହୁ ମଦିରାରସ, ପାନେ ନିରତେ ହେଉଥିଲେ ହରଷ,
ବିମୁଖ ହୋଇଣ ସେ ଭାରତ ରଣେ, ବସିଲେ ଏ ତଟିନୀ ତୀର କାନନେ ।
କନଖଳ ପ୍ରଦେଶ ଛାଡ଼ି ଉତ୍ତରେ, କର ନୀରଦ ଗତି ଖର ଅମ୍ବରେ,
ପର୍ବତରାଜ ହିମ ପର୍ବତୁ ଯହିଁ, ଧବଳ ଗଙ୍ଗା ସ୍ରୋତ ଅବତରଇ ।
ସଗରବଂଶ ସ୍ୱର୍ଗ ସୋପାନରାଜି, ପ୍ରାୟେ ଦିଶଇ ଗଙ୍ଗା ନଗେ ବିରାଜି,
ଧୂର୍ଜଟି ଜଟାକୂଟେ ବହି ଝର୍ଝରେ, ଧରଇ ବାଳଚନ୍ଦ୍ର ତରଙ୍ଗ କରେ ।
ତହୁଁ ଭ୍ରୂକୁଟି ବହେ ଉମା ଆନନ, ରୁଷ୍ଟ ସପତ୍ନୀ ସୁଖେ ସପତ୍ନୀ ମନ,
ଧବଳ ଫେନ ଛଳେ ଜାହ୍ନବୀ ହସେ, ଈର୍ଷା ଅନଳେ ଜଳେ ଉମା ମାନସେ ।
ସ୍ୱଚ୍ଛ ସ୍ଫଟିକ ପ୍ରାୟେ ଜାହ୍ନବୀ ବାରି, ଆକାଶୁ ପିଇବୁ ତୁ କାୟା ପ୍ରସାରି,
ପିଅଇ ନୀର ସୁରକରୀ ଯେସନେ, ବକ୍ର ଭାବରେ ଝୁଲୁଥିବୁ ଗଗନେ ।
ଲହରୀ ଖେଳୁଥିବ ମନ୍ଦ ଅନିଳେ, ପଡ଼ିବ ତୋର ଶ୍ୟାମ ଛବି ସଲିଳେ,
ଆସ୍ଥାନେ ଭାନୁସୁତା ଲହରୀ ହାର, ମିଶିଲା ପ୍ରାୟେ ଶୋଭା ବହେ ଉଦାର ।
ତୁଷାର ଗୌର ହିମଗିରି ମସ୍ତକେ, ବସି ଶ୍ରମିବୁ ମାର୍ଗଶ୍ରମ ପୁଲକେ,
କସ୍ତୂରିକା କୁରଙ୍ଗ ଆଙ୍ଗ ପରଶେ, ସୁରଭିତ ଶିଳା ସେ ଶୈଳ ଉରସେ ।
ଶଶିଶେଖର-ଶ୍ୱେତ-ବୃକ୍ଷ ବିଷାଣ, ଦେହେ ଉତ୍ଖାତ ଯେହ୍ନେ ପଙ୍କପିଧାନ,
ମୂରତି ତୋର ନୀଳ କଜ୍ଜ୍ୱଳନିଭ, ଶିଖରେ ବିରାଜି ସେ ଶୋଭା ବାଜିବ ।
ସରଳ ଦ୍ରୁମେ ଯେବେ ଶାଖା ଘର୍ଷଣେ, ଜ୍ୱଳିବ ବହ୍ନି, ବାୟୁ ବହି ଭୀଷଣେ,
କନକକାନ୍ତି ଅଗ୍ନି ଶିଖା ଦୀପିବେ, ଗହ୍ୱରୁ ଚମରୀଙ୍କୁ ବେଗେ ତଡ଼ିବେ ।
ଅନଳ ଯୋଗେ ଚାରୁ ପୁଚ୍ଛ ଚାମର, ଜ୍ୱଳି କରିବା ତାଙ୍କୁ ତ୍ରାସେ କାତର,
ଡେଇଁ ପଡ଼ିଲା ପ୍ରାୟେ ଦାବଦହନ, ଦ୍ରୁମୁଁ ଦ୍ରୁମେ ଲଗନ ହେବେ ବହ୍ନ ।
ବହ୍ନି ଉପରେ ସିଞ୍ଚି ନବ ଆସାର, ଗିରିପ୍ରାଣୀ ଜୀବନ କର ଉଦ୍ଧାର,
ଦୋଷହୀନ ଜନର ହେଲେ ବିପଦ, ବିପଦୁଁ ନିସ୍ତାରଇ ସାଧୂ ସମ୍ପଦ ।
ଗାତ୍ର ଭଙ୍ଗ ସକାଶେ ତହିଁ ଶରଭେ, ଶିଖରିଶୃଙ୍ଗେ ଡେଉଁଥିବେ ଗରବେ,
ଧରିବା ପାଇଁ ତୋତେ ହେବେ ଉତ୍ସୁକ, ତ୍ୱରିତେ କରିବୁ ତୁ ତାଙ୍କୁ ବିମୁଖ ।
ଅବହେଳେ ଧବଳ କରକା ହାସେ, ପଳାଇବେ ଶରଭେ ଦୂରୂ ତରାସେ,
ନିଷ୍ଫଳ କର୍ମେ ଯାର ମ୍ବନ ଦୀକ୍ଷିତ, ପରଠାରେ ନିଶ୍ଚେ ସେ ସବୁ ଲଜ୍ଜିତ ।
ତ୍ରିଶୂଳ ପଦଚିହ୍ନ ତହିଁ ପ୍ରସ୍ତରେ, ବିମଣ୍ଡିତ କାନନ ଜାତ ପୁଷ୍ପରେ,
ଦେଖି ବାରିଦପତି କରିବୁ ନତି, ବିଫଳ ନୋହେ ଶିବ ପାଦେ ଭକତି ।
ଗିରିନିବାସି ମୂନି ହର ଚରଣ, ପୂଜନ୍ତି ନିତ୍ୟ ଶାନ୍ତିରସେ ମଗନ,
ଏ ପାଦେ ଭକ୍ତି ଥିଲେ କଳୁଷ ନାଶ, ହୋଇ ସୁଖରେ ଅନ୍ତେ ସ୍ୱରଗେ ବାସ ।
ଘନ କୀଚକରାଜି ବାୟ ପୂରିତ, ବଂଶୀ ବାଜିଲା ପ୍ରାୟେ ହୁଏ ନାଦିତ,
ତ୍ରିପୁର ଜୟ ଗୀତ ମଧୁର ସ୍ୱରେ, କିନ୍ନରୀକୁଳ କଳକଣ୍ଠୁ ନିଃସରେ ।
ତୋ ନାଦେ ମୁଖରିତ କନ୍ଦର ବ୍ରଜ, ମୁଞ୍ଚିବ ମନ୍ଦ୍ରନାଦ ଯେହ୍ନେ ମୂରଜ,
ସଙ୍ଗୀତ ଅଭିଳାଷ ବାମଦେବର, ଚରିତାର୍ଥ କରିଣ ଲଭିବୁ ବର ।
ହିମାଦ୍ରି ତଟେ ସବୁ କରି ଦର୍ଶନ, ଶୀଘ୍ର କର ଉଦୀଚି ଅନୁସରଣ,
କ୍ରୌଞ୍ଚ-ରନ୍ଧ୍ର ଭେଦିଣ ଶୈଳଶରୀରେ, ଲଭିଲେ ରାମ ନିତେ ଯଶଃ ମହୀରେ ।
ମାନସରକୁ ବେତଗେ ବରଷାଗମେ, ଏ ମାର୍ଗେ ହଂସେ ଯା’ନ୍ତି ଉଡ଼ି ସମ୍ଭ୍ରମେ,
ତିର୍ଯ୍ୟକେ ରନ୍ଧ୍ର ଦେଇ ଉତ୍ତରେ ଯିବ, ହଂସ ଅଗ୍ରତେ ଦେଖି ମାର୍ଗ କଳିବ ।
ବଳି ଦଳନ ବେଳେ ପ୍ରଭୁ ବାମନ, ଯେ ପାଦ ବିସ୍ତାରିଲ ଘୋଟି ଗଗନ,
ସେ ପାଦ ବରଶୋଭା ଲଭିବୁ ଭଲେ, ସେ ରନ୍ଧ୍ର ମାର୍ଗେ ଯେବେ ଯିବୁ ଚଞ୍ଚଳେ ।
ତହିଁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱେ ରାଜଇ କୈଳାସ ଗିରି, ନବ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଶ୍ୱେତ କୁମୁଦ ଶିରୀ,
କି ଅବା ରାଣୀଭୁତ ତ୍ର୍ୟମ୍ବକ ହାସ, ତାରାମାଳ ଚୂମ୍ବଇ ବ୍ୟାପି ଆକାଶ ।
ଦୁର୍ଦ୍ଦଣ୍ଡ ଦଶଗ୍ରୀବ ରୋଷେ ହୁଙ୍କାରି, ଝିଙ୍କିଲା ଶୈଳ ଯେବେ ଭୁଜ ପ୍ରସାରି,
ନାଗେ ନରେ ଅମର କମ୍ପିଲେ ତ୍ରାସେ, ମିଳିଲା ଅମ୍ବୁରାଶି ଊର୍ମି ଆକାଶେ ।
ଗମ୍ଭୀର ବଜ୍ର ଘୋଷେ ଘୋଷି କନ୍ଦର, ପଳାଇଲେ ଜୀମୂତେ ଛାଡ଼ି ଭୁଧର,
ଗର୍ଜିଲେ ପ୍ରଭଞ୍ଜନ ହେଲା ଅନ୍ଧାର, ଉଡ଼ିଲା ସ୍ତୁପାକାର ସାନ୍ଦ୍ର ତୁଷାର ।
ଆତଙ୍କେ ଗିରିବାସୀ ଗଉରୀସାଇଁ, ପାଦେ ଶରଣ ବେଗେ ପଶିଲେ ଯାଇଁ,
ହସିଲେ ତହୁଁ ପ୍ରଭୁ ଭକ୍ତ ବତ୍ସଳ, ଅଚଳ ପୂର୍ବ ପରି ହେଲା ଅଚଳ ।
ସୁରବନିତାବ୍ରଜ ନଭୋମଣ୍ଡଳେ, ଭ୍ରମନ୍ତି ଯେବେ ଗିରି ମୁକୁଳ ତଳେ,
ପଡ଼ଇ ପ୍ରତିବିମ୍ବ ନେତ୍ରରଞ୍ଜନ, ସେ ଦର୍ପଣେ ସ୍ୱମୁଖ ଦେଖିବୁ ଘନ ।
ଦଳାଞ୍ଜନ-ପ୍ରଭା ବୋଳା ପରାୟେ, ତୋ ଦେହ ନୀଳ କାନ୍ତି ପ୍ରକାଶୁଥାଏ,
ଧଳା କୈଳାସ ଦେହେ ହେଲେ ଲଗନ, ଦିଶିବ ଧରାଧର ଶୋଭା ଯତନ ।
ଅମରେ ସ୍ଥିର ନେତ୍ରେ ଥିବା ଅନାଇ, ଏଡ଼େ ବିଚିତ୍ର ଦୃଶ୍ୟ ଭୁବନେ କାହିଁ,
ନୀଳ ବସନେ ହଳିସ୍କନ୍ଦ ଯେସନ, ଦିଶିବ ହରଶୈଳ ରମ୍ୟ ତେସନ ।
ପାର୍ବତୀ କାନ୍ତ କର ଧରି ସ୍ୱକରେ, ପଦବ୍ରଜରେ ଚଢ଼ୁଥିବେ ଭୁଧରେ,
ସ୍ତମ୍ଭତ କରି ନିଜ ସଲିଳରାଶି, ତଦ୍ଗତହୃଦୟରେ ଭକ୍ତି ପ୍ରକାଶି ।
ଅଗ୍ରତେ ଗାତ୍ରଭଙ୍ଗେ ହୋଇ ଶୟାନ, ସେବିବୁ ଯେହ୍ନେ ଇନ୍ଦ୍ରନୀଳ ସୋପାନ,
ନଗେନ୍ଦ-ବାଳା ପଦ ପାଦଯୁଗଳ, ଛୁଇଁ ଦେହ ଧାରଣ ହେବ ସଫଳ ।
ତହିଁ ସୁରଯୁବତୀ ନିତ୍ୟ ଚପଳା, ଘସି ତୋ ଦେହେ ଚାରୁ ହୀରକବାଳା,
ତୋ ଶରୀରୁ ନିଃସୃତ ନୀର ଲଭିବେ, ଜଳଯନ୍ତ୍ର ପରାୟେ ତୋତେ ମଣିବେ ।
ଛାଡ଼ି ନ ଦେବେ ଯେବେ ବାଳାନିକର, ଅଲିଳଦାନେ ଯେବେ ହେବେ କାତର,
ମୁଞ୍ଚିବ ହେ ନୀରଦ ଗମ୍ଭୀର ନାଦ, ଅବଳା ପଳାଇବେ ଗଣି ପ୍ରମାଦ ।
ହେମକମଳଛନ୍ନ ମାନସନୀର, ଘେନି ହୋଇବେ ତୋର ଚାରୁ ଶରୀର,
ସୁରେନ୍ଦ୍ର କରି କର ରଙ୍ଗେ ଘୋଡ଼ାଇ, ନବ ସଲିଳେ ତାର ପ୍ରିତୀ ବଢ଼ାଇ ।
ଶୀକରସୁଶୀତଳ ମନ୍ଦ ପବନେ, କିମ୍ପାଇ କଳ୍ପତରୁ ପଲ୍ଲବ ବନେ,
ସ୍ଫଟିକ ଗୌର ତନୁ ସେ ମହୀଧରେ, ପ୍ରବେଶିବୁ ନୀରଦ ପରମାଦରେ ।
ନାଗର ଉତ୍ସଙ୍ଗେ ଯେହ୍ନେ ନାଗରୀ, ସେ ଗିରି ଉରସେ ରମ୍ୟ ନଗରୀ,
ଜାହ୍ନବୀ-ଦୁକୁଳ-ସ୍ରସ୍ତ-ଜଘନେ, ଅଳକା ଅଗ୍ରତେ ଦିଶେ ନୟନେ ।
ଭବେ ଅତୁଳ ସେ ପୁରୀ ହେ, ନିଶ୍ଚେ ବୋମୋହିତ ହେବ ତୋ ଚିତ୍ତ,
ଦେହି ତା ରୂପମାଧୁରୀ ହେ, ଜଳଧରକାଳେ ଘନନିକର, ଆବରି ଅଳକା ସୌଧଶିଖର ।
କାମିନୀ ଚିକୁର ଶ୍ୟାମମୂରତି, ମୁଞ୍ଚି ନବନୀରବିନ୍ଦୁ ପଙ୍କତି,
ଅଳକାଶିର ଭୁଷଇ ହେ, ମୁକୁତା ଖଚିତ ରୁଚି ରଚିତ, ବାମା ଅଳକ କଳଇ ହେ ।
ସମାପ୍ତ
