ମୈନାକ ପର୍ବତଙ୍କର କଥା ଶୁଣି ହନୁମାନ ବଡ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେଲେ ତା’ପରେ ସେ କହିଲେ, “ମୋ ପ୍ରତି ତୁମର ଏହି ପ୍ରିୟଭାବହିଁ ମୋ ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଏବଂ ତାହାହିଁ ମୋ ପ୍ରତି ଆତିଥ୍ୟ । କିନ୍ତୁ ତୁମ କଥା ମୁଁ ଏବେ ସ୍ୱୀକାର କରିପାରିବି ନାହିଁ । ତୁମେ ମୋତେ ଭୁଲ୍ ବୁଝିବ ନାହିଁ । ମୁଁ ଆଉ କ୍ଷଣେ ମାତ୍ର କାଳବିଳମ୍ବ କରିବାକୁ ଚାହେଁ ନାହିଁ । ତା’ପରେ ମୋ ସାଥୀ ବାନରମାନଙ୍କୁ ମୁଁ କଥା ଦେଇଛି ଯେ ଆଜି ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପୂର୍ବରୁ ମୁଁ ଫେରି ଆସିବି । ତେଣୁ ମୁଁ କେଉଁଠି ହେଲେବି ରହିପାରିବି ନାହିଁ ।”
ଏତିକି କହି ସେ ମୈନାକକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରି ପୁଣି ଉଚ୍ଚକୁ ଉଠି ଲଙ୍କା ଅଭିମୁଖରେ ଉଡି ଚାଲିଲେ ।
ମୈନାକ ହନୁମାନଙ୍କୁ ଆଶୀର୍ବାଦ କରି କହିଲେ – “ତୁମ କାର୍ଯ୍ୟରେ ତୁମେ ସାଫଲ୍ୟ ଲାଭ କର” । ସେତେବେଳକୁ ହନୁମାନ ବହୁ ଦୂରକୁ ଉଡି ଗଲେଣି । ସେମାନଙ୍କ କଥାବାର୍ତ୍ତା ଶୁଣି ଦେବତା, ଗନ୍ଧର୍ବ, କିନ୍ନର, ଯକ୍ଷ ଓ ସିଦ୍ଧଗଣ ହନୁମାନଙ୍କୁ ଓ ମୈନାକଙ୍କୁ ଅନେକ ଅନେକ ପ୍ରଶଂସା କରୁଥିଲେ ।
ସେତେବେଳେ ଇନ୍ଦ୍ର ସୁବିଧା ପାଇ ମୈନାକଙ୍କୁ କହିଲେ, “ଦେବକାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରତି ତୁମର ସମ୍ମାନ ଅଛି ଦେଖି ମୁଁ ବହୁତ ଖୁସି ହେଲି । ଏବେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ମୁଁ ତୁମର ଆଉ କୌଣସି କ୍ଷତି କରିବି ନାହିଁ, ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ରୁହ ।” ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ମୈନାକ ଆଶ୍ୱସ୍ତ ହେଲେ ଓ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କରି ସେ ପୁଣି ସମୁଦ୍ରରେ ଡୁବିଗଲେ ।
ଇତିମଧ୍ୟରେ ହନୁମାନ ଆହୁରି ଦୂରକୁ ଚାଲିଗଲେଣି । ଦେବତାମାନେ ହଠାତ୍ ଭାବିଲେ ଯେ ହନୁମାନଙ୍କର ଶକ୍ତି ଓ ପରାକ୍ରମ ଯେପରି ହେଉ ସବୁ ପରୀକ୍ଷା କରାଯିବ । ସେମାନେ ନାଗମାତା ସୁରସାଙ୍କୁ ଡାକି କହିଲେ, “ହେ ମାତେ, ତୁମେ ତ ଇଚ୍ଛାନୁସାରେ କାୟାବିସ୍ତାର କରିପାରିବ । ଏବେ ହନୁମାନ ସୀତାଠାବ ପାଇଁ ଲଙ୍କା ଦିଗରେ ଉଡି ଯାଉଛନ୍ତି, ତାଙ୍କର ଶକ୍ତି ପରୀକ୍ଷା କରିବା ହେଲା ତୁମର କାମ । ଆମେ ଦେଖିବାକୁ ଚାହୁଁ ଯେ ସେ ତୁମକୁ ଲଙ୍ଘନ କରି ଯାଉଛନ୍ତି ନା ତୁମକୁ ଦେଖି ଭୟଭୀତ ହୋଇ ଫେରି ଯାଉଛନ୍ତି ।”
ଦେବତାଙ୍କ ଅନୁରୋଧରେ ନାଗମାତା ସୁରସା ନିଜର କାୟା ବିସ୍ତାର କରି ଏକ ଭୟଙ୍କର ରାକ୍ଷସୀର ରୂପ ଧାରଣ କଲେ ଓ ସମୁଦ୍ର ଉପରକୁ ଯାଇ ହନୁମାନଙ୍କର ପଥ ଓଗାଳିଲେ । ସେ ହନୁମାନଙ୍କୁ କହିଲେ, “ତୁମକୁ ଆଜି ଦେବତାମାନେ ମୋତେ ଆହାର ଭାବରେ ଅର୍ପଣ କରିଛନ୍ତି । ମୁଁ ଏବେ ତୁମକୁ ଖାଇ ମନ ଶାନ୍ତ କରିବି । ତୁମେ ବିନା ଦ୍ୱିଧାରେ ମୋ ପାଟି ଭିତରକୁ ଚାଲିଆସ ।” ଏତିକି କହି ସେ ତାଙ୍କର ପାଟି ମେଲାଇଲେ ।
ହନୁମାନ ଚୁପ୍ଚାପ୍ ଗତି ବନ୍ଦ କରି ସୁରସାଙ୍କର କଥା ଶୁଣିଲେ । ମୁହଁରେ ତାଙ୍କର ଭୟର କୌଣସି ଚିହ୍ନବର୍ଣ୍ଣ ନାହିଁ; ବରଂ ସେ ଅତି ଧୀର ଓ ଶାନ୍ତ ଭାବରେ କହିଲେ, “ପ୍ରଥମେ ମୋ କଥା ଶୁଣନ୍ତୁ ତା’ପରେ ଯାହା କରିବେ । ଦଶରଥ ପୁତ୍ର ଭଗବାନ୍ ଶ୍ରୀରାମ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ସତ୍ୟପାଳି ବଣରେ ପତ୍ନୀ ସୀତା ଓ ଅନୁଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ସହିତ ରହୁଥିଲେ । ଲଙ୍କାର ରାଜା ରାବଣ ଛଳ କରି ମାତା ସୀତାଙ୍କୁ ହରଣ କରି ନେଇଗଲା । ଶ୍ରୀରାମ ଏବେ ବହୁତ ବିଚଳିତ; ମୁଁ ତାଙ୍କର ଦୂତ ହୋଇ ସୀତା ମାତାଙ୍କର ଖବର ଆଣିବାକୁ ଲଙ୍କା ଯାଉଛି । ଏ ପୂଣ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ତୁମେ ବରଂ ସାହାଯ୍ୟ କର, କାହିଁକି ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛ? ତଥାପି ମଧ୍ୟ ତୁମ କଥା ଅନୁସାରେ ମୁଁ ତୁମ ମୁହଁ ମଧ୍ୟକୁ ନିଜେହିଁ ଆସିଯିବି । କିନ୍ତୁ ଏ ପୂଣ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପ୍ରଥମେ ମୋତେ ଛାଡିଦିଅ, ମୋ ଉପରେ ବିଶ୍ୱାସ ରଖ । ମୋ କାମ ଶେଷ ହେବା ପରେ ମୁଁ ତୁମ ପାଖକୁ ଲେଉଟି ଆସିବି ଓ ତୁମର ଆହାର ହେବି ।”
ସୁରସା କହିଲେ, “ଦେଖ ମୋତେ ଅତିକ୍ରମ କରି କେହିବି ଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ମୋତେ ବରଦାନ ମିଳିଛି ।” ଏତିକି କହି ପୁଣି ସେ ତାଙ୍କ ମୁହଁ ଖୋଲି ଧରିଲେ । ଖୋଲା ମୁହଁଟା ଗୋଟାଏ ବଡ ଗୁମ୍ଫା ପରି ଦିଶୁଥାଏ । ହନୁମାନ ହଠାତ୍ ନିଜ ଦେହକୁ ଏକବାରେ ଛୋଟ କରିଦେଲେ ଓ ସୁରସାଙ୍କ ମୁହଁ ଭିତରକୁ ଯାଇ ପୁଣି ବାହାରକୁ ଆସି ସେ କହିଲେ, “ହେ ଦକ୍ଷକନ୍ୟା, ତୁମେ ମୋର ନମସ୍କାର ନିଅ । ମୁଁ ତୁମ କଥା ଅନୁସାରେ ତୁମ ମୁହଁ ମଧ୍ୟକୁ ପଶିଯାଇ ପୁଣି ବାହାରି ଆସିଲି । ଏବେ ତୁମେ ମୋତେ ମୋ କାମରେ ଯିବାକୁ ଦିଅ । ଭଗବାନ୍ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ କାମରେ ବାଧାସୃଷ୍ଟି କରନାହିଁ ଏତିକି ମୋର ଅନୁରୋଧ ।”
ତତ୍କ୍ଷଣାତ୍ ସୁରସା ରାକ୍ଷସୀ ରୂପ ତ୍ୟାଗ କରି ନିଜ ରୂପ ଧରି କହିଲେ, “ହନୁମାନ୍ ଯାଅ, ଏବେ ତୁମକୁ ଆଉ କେହିବି ବନ୍ଦ କରିବ ନାହିଁ । ଦେବତାମାନେ ତୁମର ବଳ ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ମୋତେ ପଠାଇଥିଲେ । ତୁମ ଗତିରୋଧ କରିବା ମୋର ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ ନୁହେଁ । କେବଳ ପରୀକ୍ଷା ପାଇଁ ମୁଁ ଅନ୍ୟରୂପ ନେଇଥିଲି । ମୁଁ ନାଗମାତା ସୁରସା । ତୁମର ମହତ୍ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟ ସାଫଲ୍ୟ ମଣ୍ଡିତ ହେଉ ଏହି ଆଶୀର୍ବାଦ ମୁଁ ତୁମକୁ ଦେଉଛି ।”
ହନୁମାନ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ପୁଣି କିଛି ଦୂର ଯାଇଛନ୍ତି ଦେଖିଲେ ତାଙ୍କୁ କେହି ଆକର୍ଷଣ କରୁଛି । ତଳକୁ ଚାହିଁ ସେ ଦେଖିଲେ ସିଂହିକା ନାମକ ଏକ ଭୟଙ୍କର ଛାୟା ଗ୍ରହିଣୀ ରାକ୍ଷସୀ ତାଙ୍କ ଛାଇ ଦ୍ୱାରା ତାଙ୍କୁ ତଳକୁ ଆକର୍ଷିତ କରୁଛି । ସେ ଜୀବମାନଙ୍କ ଛାଇ ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରି ଖାଏ । ଏହି ଭୟଙ୍କର ଜୀବ ବିଷୟରେ ସୁଗ୍ରୀବ ତାଙ୍କୁ ଆଗରୁ ସାବଧାନ କରି ଦେଇଥିଲେ । ହନୁମାନ ଜାଣିପାରିଲେ ଇଏ ସେହି ଜୀବ । ତେଣୁ ସେ ତାଙ୍କର କାୟାବିସ୍ତାର କରିବାରେ ଲାଗିଲେ । ସିଂହିକା ମଧ୍ୟ ନିଜର କାୟାବିସ୍ତାର କଲା, ହନୁମାନ ଛୋଟ ହୋଇ ତା’ ପାଟିରେ ପଶି ପୁଣି ବଡ ହୋଇ ବାହାରି ଆସିଲେ । ସିଂହିକାର ଛାତି ଫାଟିଗଲା ପରି ଲାଗିଲା । ସେ ନିର୍ଜିବ ହୋଇ ପଡି ରହିଲା । ଏଣେ ହନୁମାନ ଲମ୍ପ ଦେଇ ପୁଣି ଆକାଶ ମାର୍ଗରେ ଉଡି ଚାଲିଗଲେ ।
ବହୁ ଦୂର ଯିବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ଲଙ୍କାର ଦୃଶ୍ୟ ସବୁ ଦୂରରୁ ଦେଖାଗଲା । କ୍ରମେ ସେ ନିକଟତର ହେଲେ ଓ ଶେଷରେ ସେଠାରେ ପହଁଚିଲେ । ତା’ ପୂର୍ବରୁ ସେ ଭାବିଲେ ଯଦି ତାଙ୍କର ବିରାଟ ରୂପକୁ ରାକ୍ଷସମାନେ ଦେଖିବେ ତେବେ ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ବାହାରି ଆସିବେ । ତେଣୁ ସେ ନିଜକୁ ଛୋଟ କରି ଗୋଟିଏ ପାହାଡ ଉପରେ ଅବତରଣ କଲେ ଓ ଲଙ୍କା ଦ୍ୱୀପକୁ ଭଲ ଭାବରେ ଦେଖିଲେ । ଏହା ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଅମରାବତୀ ସଦୃଶ ଦେଖା ଯାଉଥିଲା ।
ବାସ୍ତବରେ ଲଙ୍କା ନଗରୀ ତ୍ରିକୁଟ ପର୍ବତ ଉପରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା । ସେ ଦେଖିଲେ ସୁନ୍ଦର ଓ ସୁଗନ୍ଧ ଫୁଲରେ ଭରା ବୃକ୍ଷମାନ, ପାହାଡି ଝରଣା, ନାନା ସୁନ୍ଦର ପଶୁପକ୍ଷୀ, ନଦୀ, ଜଙ୍ଗଲ ।
ଲଙ୍କା ନଗରୀର ଚାରିପାଖରେ ଗଭୀର ଖାଇ ଥିଲା । ସେ ପାଣିରେ ଅସଂଖ୍ୟ ପଦ୍ମଫୁଲ ଫୁଟୁଥିଲା । ଚାରିପଟେ ସୈନ୍ୟଗଣ ଜଗି ରହିଥିଲେ । ସୁନ୍ଦର ସୁନ୍ଦର ଅଟ୍ଟାଳିକାମାନ ଶୋଭା ପାଉଥିଲା । ଦୁର୍ଗ ଉପରେ ପତାକାମାନ ଉଡୁଥିଲା । ଦୂରରୁ ଦେଖାଯାଉଥିଲା ଯେପରି ନଗରୀଟି ଆକାଶରେ ନିର୍ମାଣ ହୋଇ ଝୁଲୁଛି । ଏହି ସୁନ୍ଦର ନଗରୀକୁ ଦେବଶିଳ୍ପୀ ସ୍ୱୟଂ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ।
ହନୁମାନ ଧୀର ଭାବରେ ଲଙ୍କାର ଉତ୍ତର ଦ୍ୱାରରେ ଯାଇ ପହଁଚିଲେ ଓ ରାବଣର ସୈନ୍ୟବାହିନୀ କଳନା କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ । ସେ ଦେଖିଲେ ରାବଣକୁ ଜିତିବା ଏତେ ସହଜ ନୁହେଁ । ଆଗରୁ ଏହା କୁବେରଙ୍କ ନଗରୀ ଥିଲା । ଏତେ ବଡ ନଗରୀ ଓ ପ୍ରହରୀମାନଙ୍କୁ ଦେଖି ହନୁମାନ ଭାବିଲେ ଯେ ଏଠାକୁ ବାହାରୁ ଆସିବା କେତେ କଷ୍ଟ ପୁଣି ଯୁଦ୍ଧରେ ଜିତିବା ତ ଆହୁରି କଷ୍ଟ । ଶ୍ରୀରାମ କ’ଣ ଏ ମହାନଗରୀକୁ କେବେବି ଜିତି ପାରିବେ? କାରଣ ବାନର ସୈନ୍ୟଙ୍କର ଦାୟିତ୍ୱ ତ ପୁଣି ଶ୍ରୀରାମଙ୍କୁ ନେବାକୁ ପଡିବ । ଦେବତାମାନେ ଭୟରେ ଯେଉଁ ରାକ୍ଷସର ସେବା କରୁଛନ୍ତି ତାକୁ କିପରି ଜିତି ହେବ । ରାକ୍ଷସମାନେ ତ ସ୍ୱଭାବତଃ କ୍ରୁର । ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଜିତିବା ତ ଅସମ୍ଭବ । ପ୍ରଥମ ସମସ୍ୟା ସାଗର କିପରି ପାରି ହେବେ । ଏପରି ସବୁ ସମସ୍ୟାମାନ ହନୁମାନଙ୍କ ମନ ଭିତରେ ଆସିବାରୁ ସେ ବଡ ଚିନ୍ତିତ ହୋଇ ପଡିଲେ । କିନ୍ତୁ ତାହା କ୍ଷଣିକ ପାଇଁ । ଯେଉଁ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ସେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କଲେ ଏସବୁ ଚିନ୍ତା ତାଙ୍କ ମନରୁ ଦୂର ହୋଇଗଲା; କାରଣ ସେ ଭାବିଲେ ଶ୍ରୀରାମ ନିଜେ କ୍ଷୀରସାଗରର ଅନନ୍ତ ଶଯ୍ୟାରେ ଶାୟିତ ଶ୍ରୀନାରାୟଣ, ତାଙ୍କ ପାଇଁ ପୁଣି କ’ଣ ବା ସମସ୍ୟା ହୋଇପାରେ । ସେ ଯାହା ଚାହିଁବେ ତାହାହିଁ ହେବ ।
ତା’ପରେ ସେ ଭାବିଲେ ଏତେଗୁଡାଏ ଚିନ୍ତା କରିବା ହାସ୍ୟାସ୍ପଦ ଓ ନିରର୍ଥକ; କାରଣ ସୀତାଠାବ କରିବାହିଁ ଏବେ ମୋର ପ୍ରଥମ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ସୀତା ଜୀବନରେ ଅଛନ୍ତି ନା ନାହାଁନ୍ତି, ଥିଲେ ସେ ଏବେ କେଉଁଠି ଓ କିପରି ଅଛନ୍ତି ସେସବୁ ନ ଜାଣିଲେ ଏଠାକୁ ଆସିବାର ବା ଏତେ କଷ୍ଟ କରିବାର କୌଣସି ଅର୍ଥ ନାହିଁ । ଏବେ ପ୍ରଥମ ସମସ୍ୟା କିପରି ନଗରୀ ଭିତରେ ପ୍ରବେଶ କରିବେ । ଭାବିଚିନ୍ତି ସେ ଠିକ୍ କଲେ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପରେ ସେ ଛୋଟ ରୂପରେ ନଗରୀରେ ପ୍ରବେଶ କରିବେ । ତେଣୁ ଚୁପ୍ଚାପ୍ ଅପେକ୍ଷା କରି ସେ ରହିଲେ । ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପରେ ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ବିଲେଇ ପରି ସେ ତାଙ୍କ ଶରୀରକୁ ଛୋଟ କରିଦେଲେ । ତା’ପରେ କୌଣସି ଏକ ଦ୍ୱାରରେ ପଶିଯାଇ ସେ ଅନେକ ସ୍ଥାନ ବୁଲି ବୁଲି ଦେଖିଲେ । ତା’ପରେ ପ୍ରଧାନ ଦ୍ୱାରରେ ଯିବାବେଳେ ଲଙ୍କା ନଗରୀକୁ ସର୍ବଦା ରକ୍ଷା କରୁଥିବା ଲଙ୍କିନୀର ଆଖି ସେ ଛୋଟ ହନୁମାନ ଉପରେ ଯାଇ ପଡିଲା । ଲଙ୍କିନୀ ହେଉଛନ୍ତି ଲଙ୍କା ନଗରୀର ରକ୍ଷାକର୍ତ୍ତା । ସେ ଲଙ୍କାକୁ ସର୍ବଦା ଜଗି ରହିଥା’ନ୍ତି । ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ବରଦାନ ଯୋଗୁଁ ସେ ଏପରି ଆସି ଜଗିଥା’ନ୍ତି । ସେ ହନୁମାନଙ୍କର ରାସ୍ତା ବନ୍ଦ କରି ପଚାରିଲେ, “ହେ, ତୁ କିଏ? ଏତେବେଳେ ଚୁପ୍ଚାପ୍ ଦ୍ୱାର ଦେଶରେ ଭିତରକୁ ପଶି ଯାଉଛୁ? ପୁଣି କାହାର ଅନୁମତି ବିନା, ତୁ ପୁଣି ଏକ ବାନର ପରି ଦେଖାଯାଉଛୁ । ବାନରର ତ ଲଙ୍କାରେ ପ୍ରବେଶ ନିଷେଧ ।”
ହନୁମାନ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତର ଦେଇ କହିଲେ, “ତୁମେ ଯାହା ପଚାରିବ ମୁଁ ତୁମକୁ ସବୁ ବିନା ଦ୍ୱିଧାରେ କହିଦେବି । କିନ୍ତୁ ତା’ ପୂର୍ବରୁ କୁହ ତୁମେ କିଏ? ମୋର ପଥରେ ବାଧା ଦେଉଛ?”
ଲଙ୍କିନୀ ରାଗିକରି କହିଲେ “ମୁଁ ମହାପରାକ୍ରମୀ ରାଜା ରାବଣଙ୍କର ସେବିକା ତଥା ଏ ଲଙ୍କା ନଗରୀର ରକ୍ଷକ ଲଙ୍କିନୀ । ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଆଦେଶରେ ମୁଁ ଏଠାରେ ପହରା ଦେଉଛି । ତୁ ଯଦି ଭିତରକୁ ଯିବୁ ତ ପ୍ରଥମେ ମୋତେ ପରାଜିତ କରିବା ପରେ ଯାଇ ଭିତରକୁ ଯିବୁ । କିନ୍ତୁ ମୋତେ ପରାଜିତ କରିବା ଏତେ ସହଜ ନୁହେଁ । ତେଣୁ ଚାଲ ପ୍ରଥମେ ତୋତେ ମୁଁ ଯମ ଘରକୁ ପଠାଇଦିଏ ତେବେ ଆଉ କୌଣସି ସମସ୍ୟା ରହିବ ନାହିଁ ।”
ହନୁମାନ କହିଲେ “ମୋ ମନରେ ପ୍ରବଳ ଇଚ୍ଛା ଥିଲା ଯେ ନଗରୀଶ୍ରେଷ୍ଠା ଲଙ୍କାକୁ ଥରେ ମନ ପୁରାଇ ଦେଖିବି । ସେଥିପାଇଁ ଏଠାକୁ ଆସିଥିଲି ।”
ଲଙ୍କିନୀ କହିଲେ “ଥରେ କହିଲି ନା ଲଙ୍କା ନଗରୀରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ମୋତେ ଯୁଦ୍ଧରେ ହରାଇବାକୁ ପଡିବ ।”
ହନୁମାନ ବିନମ୍ର ଭାବରେ କହିଲେ “ମୋତେ ଏହି ସୁନ୍ଦର ନଗରୀକୁ ଦେଖିବାକୁ ଦିଅ । ତା’ପରେ ପଛେ ତୁମେ ମୋତେ ଖାଇବ ବା ମୁଁ ଏଠାରୁ ଚାଲିଯିବି ।”
ଲଙ୍କିନୀ ବା ହନୁମାନଙ୍କ କଥା କେଉଁଠି ଶୁଣୁଛନ୍ତି? ସେ ରାଗିଯାଇ ଚିତ୍କାର କରି ଗୋଟିଏ ପ୍ରହାର ଦେଲେ । ହନୁମାନ ନିଜ ସ୍ଥାନରୁ ଘୁଂଚିଗଲେ ଫଳରେ ତାଙ୍କ ଦେହରେ କିଛି ବାଜିଲା ନାହିଁ । ତା’ପରେ ସେ ତାଙ୍କ ନିଜରୂପ ଧାରଣ କରି ଲଙ୍କିନୀଙ୍କୁ ବାମ ହାତରେ ଏକ ନିର୍ଘାତ ଚାପୁଡା ପିଟିଲେ । ସେତକ ସେ ସହ୍ୟ କରି ନପାରି ପଡିଗଲେ ଓ ଏକ ଆହତପକ୍ଷୀ ପରି ତଳେ ପଡି ଖାଲି ଛଟପଟ ହେଲେ । କିନ୍ତୁ ସେହି ଯନ୍ତ୍ରଣା ମଧ୍ୟରେହିଁ ସେ ଉଚ୍ଚ ସ୍ୱରରେ କହିଲେ, “ମୋତେ ମାରନାହିଁ, ତୋର ଯାହା ଇଚ୍ଛା କର, ମୁଁ ଜାଣିଲି ଯେ ତୁ ବହୁତ ବଳଶାଳୀ ଓ ପରାକ୍ରମୀ । ମୋତେ ସ୍ୱୟଂ ବ୍ରହ୍ମା ଏହା କହିଥିଲେ କି ଯଦି କେବେ ବାନର ମୋ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧ କରି ମୋତେ ହରାଇବ ଜାଣିବ ଯେ ସେହିଦିନଠାରୁ ଅସୁରମାନଙ୍କର ନିପାତ ହେବାର ସମୟ ଆସିବ । ଅସୁରମାନଙ୍କର ତଥା ଲଙ୍କାର ଭାଗ୍ୟରେ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଆରମ୍ଭ ହେବ । ମୁଁ ଏବେ – ଏହି ବିପତ୍ତିର କାରଣ ଠିକ୍ ଉପଲବ୍ଧି କରିପାରୁଛି । ରାବଣ ସୀତାମାତାଙ୍କୁ ଅପହରଣ କରି ଯେଉଁ ପାପ ଅର୍ଜ୍ଜିଛି ତାହାର ପରିଣାମ ତ ଆମକୁହିଁ ଭୋଗିବାକୁ ହେବନା ।”
ତା’ପରେ ହନୁମାନ ପ୍ରଧାନ ଦ୍ୱାର ଦେଇ ନଗରୀରେ ପ୍ରବେଶ କଲେ ସେ ଲଙ୍କା ନଗରୀରେ ପ୍ରଥମେ ବାମପାଦ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ, କାରଣ ତାହା ଶତୃତାର ଚିହ୍ନ । ସେ ବୁଲି ବୁଲି ସବୁ ଦେଖିବାକୁ ଲାଗିଲେ, ରାତ୍ରିରେ ନଗରୀରେ କେହି ସୁପ୍ତ ନଥିଲେ, କାରଣ ସେ ନଗରୀ ନିଶାଚରମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅଧ୍ୟୁଷିତ ଥିଲା । ନାରୀ ଓ ପୁରୁଷମାନେ ମଦ୍ୟପାନ କରି ନୃତ୍ୟଗୀତ ପ୍ରଭୃତି ନାନା ପ୍ରକାର ଆମୋଦ ପ୍ରମୋଦରେ ବୁଡି ରହିଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ ଅଟ୍ଟାଳିକା ଗୁଡିକ କୋଳାହଳରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା । କେଉଁଠାରେ ବା ଦ୍ୟୁତକ୍ରୀଡା, କେଉଁ କକ୍ଷରୁ ନୂପୁରର ସିଞ୍ଜିନୀ, କେଉଁଠାରୁ ନାନା ପ୍ରକାରର ଆଳାପ ଆଲୋଚନା ଇତ୍ୟାଦିର ଶବ୍ଦ ଶୁଣା ଯାଉଥିଲା । ହନୁମାନ ଏସବୁ ଟିକିନିଖି ନିରୀକ୍ଷଣ କରି ଚାଲିଥିଲେ କାରଣ ମାତା ସୀତାଙ୍କୁ ଠାବ କରିବାହିଁ ତାଙ୍କର ଏକମାତ୍ର ଲକ୍ଷ୍ୟ । ସେ ଭାବିଲେ, “ଏହି ଲଙ୍କା ନଗରୀରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ କଠିନ । ଯାହାହେଉ ମୁଁ ଥରେ ପ୍ରବେଶ କରିଛି ଅର୍ଥ ମୋ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଅତି ସହଜ କାମ । ଏବେ ସକାଳ ହେବା ମାତ୍ରେ ମୁଁ ମାତା ସୀତାଙ୍କୁ ଖୋଜି ତାଙ୍କ ସହିତ ଦେଖା କରି ଶୀଘ୍ର ଫେରିଯାଇ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କୁ ସବୁ ସମ୍ବାଦ ଦେବି । ତା’ପରେ ଆମମାନଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ପୁଣି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବାକୁ ହେବ ।”
ବିଶେଷ ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ:- କେତେକ କାହାଣୀ ମନୋରଞ୍ଜନ ଏବଂ ନୀତି ଶିକ୍ଷା ଉବ୍ଦେଶ୍ୟରେ କେବଳ ମନଗଢା ବା କଳ୍ପନା ଭାବଧାରା ଦ୍ୱାରାହିଁ ପ୍ରତିବେସିତ। କିଛି କାହାଣୀରେ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ସତ୍ୟତା ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାହା ମନଗଢା କଥା ଦ୍ୱାରା ବର୍ଣ୍ଣିତ ଏବଂ ବଢ଼େଇ ଚଢେଇ ଲିଖିତ । ଯଦି କୌଣସି କାହାଣୀରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆଧାର ନଥାଏ ତାକୁ ସତ୍ୟ ମାନିବା ଅନୁଚିତ୍। ଅନ୍ୟ କେତେକ କାହାଣୀ ମନୋରଞ୍ଜନ ଏବଂ ନୀତି ଶିକ୍ଷା ଉବ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଲେଖା ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେଗୁଡିକ ଜାତି, ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ, ତର୍କ ହୀନତା, ଧର୍ମ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷ ପ୍ରଚାର ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ଲିଖିତ ଧୁର୍ତ୍ତ ଗପ ତେଣୁ ତାକୁ ସତ୍ୟ ମାନିବା ଅନୁଚିତ୍ । ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିର କାଳ୍ପନିକସ୍ତର ବାସ୍ତବିକତା ସହ ମେଳନଖାଏ ଏବଂ ଅନ୍ଧବିସ୍ଵାଶର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ଅଜ୍ଞାନତାର ଜନନୀ ହୁଏ ତେବେ ଏହାକୁ ମାନସିକ ବିକୃତତା କୁହାଯାଏ ।
