ସୁରଜ କିଛି ରୋଜଗାର ଆଶାରେ ସହର ବାହାରିଥିଲେ । ପତ୍ନୀ, ପଥରେ ଭୋଜନ କରିବା ପାଇଁ କିଛି ଖାଦ୍ୟ ଏକ ପୁଟୁଳା କରି ଦେଇଥାନ୍ତି । ଦୂରତା କମିଯିବା ଆଶାରେ, ସେ ଜଙ୍ଗଲ ମଝିରେ ଜଣେ ଯୁବକ ତାଙ୍କୁ ଅଟକେଇଲା ।ଚେହେରାରୁ, ସେ ଯୁବକ ଜଣକ ଉଚ୍ଚବଂଶଜ ମନେ ହେଉଥାନ୍ତି । ଖୁବ୍ ଦାମୀ ପୋଷାକ ସେ ପିନ୍ଧିଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ତାହା ଅପରିଷ୍କାର ହୋଇ ଯାଇଥାଏ । ସୁରଜଙ୍କୁ ଅଟକେଇ ପ୍ରଥମେ ସେ ଖାଇବା ପାଇଁ ମାଗିଲା । ସୁରଜ ତାଙ୍କ ଖାଦ୍ୟ ପୁଟୁଳିଟି ଦେବାପାଇଁ ଆଦୌ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନ ଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ବଳପ୍ରୟୋଗ କରି, ସେ ତାଙ୍କ ହାତରୁ ତାହା ଛଡାଇ ନେଇ ଖାଇବାରେ ଲାଗିଲା । ସୁରଜ, ନିଜ ପାଖରେ ଆଉ କିଛି ଖାଇବା ପାଇଁ ନାହିଁ କହି ଚିତ୍କାର କରି କାନ୍ଦିବାରେ ଲାଗିଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଯୁବକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭୋକିଲା ଥିବାରୁ, ତାଙ୍କ ଚିତ୍କାର ନ ଶୁଣି, ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଖାଇବାରେ ଲାଗିଥାଏ । ସବୁ ଖାଇ ସାରିବା ପରେ, ସୁରଜଙ୍କ ଚିତ୍କାରରେ ଆଦୌ ବିଚଳିତ ନ ହୋଇ ସେ ଯୁବକ ସହଜ ଭାବରେ ପଚାରିଲା, “ଏଇ ପାଖରେ ଥିବା ଭଦ୍ରଗିରି ଗ୍ରାମର ନାମ ଆଗରୁ ଶୁଣିଛ?” ସୁରଜ ଚିତ୍କାର ବନ୍ଦ କରି, ମୁଣ୍ଡ ହଲେଇ ହଁ ଭରିଲେ ।ଯୁବକଟି କହିଲା, “ମୁଁ ସହରରୁ ଆସୁଥିଲି । ମୋର ଭଦ୍ରଗିରି ପହଁଚିବା ଦରକାର । ଏଇ ଜଙ୍ଗଲରେ ବାଟବଣା ହୋଇ ବୁଲୁଛି । ମୋତେ ଭଦ୍ରଗିରିଠାରେ ପହଁଚାଇଦିଅ । ମୋର ପିତା, ସେହି ଗ୍ରାମର ଜମିଦାର । ତୁମେ ମୋତେ ସାହାଯ୍ୟ କଲେ, ସେ ନିଶ୍ଚୟ ତୁମକୁ ପୁରସ୍କୃତ କରିବେ ।”ପୁରସ୍କାର ଆଶାରେ ସୁରଜ, ସେହି ଯୁବକଙ୍କ କଥାରେ ସଙ୍ଗେସଙ୍ଗେ ରାଜି ହୋଇଗଲେ । ଭଦ୍ରଗିରିର ଜମିଦାର, ତାଙ୍କର ଏହି ଉପକାରରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ଏକ ଦାମି ମୋତିମାଳା, ନିଜ ଗଳାରୁ କାଢି ସୁରଜଙ୍କୁ ଉପହାର ଦେଲେ ।
ଏତେ ଛୋଟ କାମ ପାଇଁ, ଏତେ ଦାମିକା ଉପହାର ମିଳିବ, ତାହା ସୁରଜଙ୍କର କଳ୍ପନାର ବାହାରେ ଥିଲା । ମୋତିମାଳାର ଚମକରୁ ତା’ର ମୁଲ୍ୟ ବାରି ହୋଇ ପଡୁଥାଏ ।ବର୍ଣ୍ଣନାତୀତ ଖୁସିରେ, ନିଜ ଗଳାରେ ସେ ମୋତିମାଳାଟି ପକାଇଲେ । ସହର ଯିବାର ଇଚ୍ଛା ପରିତ୍ୟାଗ କରି, ସେ ସେହି ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଗ୍ରାମ ଅଭିମୁଖେ ବାହାରି ପଡିଲେ । କିପରି ଶୀଘ୍ର ଗ୍ରାମରେ ପହଁଚି, ପରିଚିତ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ନିଜର ଏହି ସୌଭାଗ୍ୟର କାହାଣୀ ଶୁଣାଇବେ, ସେଥିପାଇଁ ସେ ବ୍ୟଗ୍ର ହୋଇ ପଡୁଥିଲେ ।ପ୍ରଥମେ ତାଙ୍କର ଗୋବିନ୍ଦ ସହ ଭେଟ ହେଲା । ତରତରରେ ଗୋବିନ୍ଦ କେଉଁ କାମରେ ବାହାରି ଯାଉଥିବା ସମୟରେ, ତାକୁ ଅଟକାଇ ସୁରଜ କହିଲେ, “ଦେଖିଲ, ମୁଁ କିପରି ମୋତିମାଳାଟିଏ ପିନ୍ଧିଛି । ଏଇଟି ଭଦ୍ରଗିରି ଜମିଦାରଙ୍କର, ସେ ମତେ ଏହା ଭେଟି ଦେଇଛନ୍ତି ।”ଗୋବିନ୍ଦ, ତା’ଙ୍କ କଥାରେ ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ନ ଦେଇ କହିଲା, “ଲକ୍ଷ୍ମଣଭାଇଙ୍କ ଝିଅର ବିଭାଘର ଠିକ୍ ହୋଇଗଲା । ଏ ଖବର ଶୁଣି ଗ୍ରାମର ସମସ୍ତେ ଖୁସୀ । ମୁଁ ଯାଉଛି, ଲକ୍ଷ୍ମଣଭାଇଙ୍କୁ ଭେଟି କହିବି, ମୋ ଦ୍ୱାରା ଯେତିକି ସମ୍ଭବ, ମୁଁ କେବଳ ସେତିକି ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ । ତୁମେ ଆସ, ମୋ ସହିତ ଯିବ?”ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କର ଝିଅ, ଖୁବ୍ ବୁଦ୍ଧିମତୀ, ସୁନ୍ଦରୀ ଓ ଗୃହକର୍ମ ନିପୁଣା ହେଲେ ମଧ୍ୟ ତା’ର ବାମଆଖିରେ ସାମାନ୍ୟ ଖୁଣ ଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ କୌଣସି ପ୍ରସ୍ତାବ ଠିକ୍ ହୋଇ ନ ପାରି ତା’ବିବାହରେ ବିଳମ୍ବ ଘଟୁଥିଲା । ସେଥିପାଇଁ ଗ୍ରାମବାସୀମାନଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କ ପ୍ରତି ସହାନୁଭୂତି ଥିଲା । ସୁରଜ ମଧ୍ୟ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ, ସମସ୍ତଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ଥିଲା, ଝିଅଟିର କେଉଁଠି ବିବାହ ଠିକ୍ ହୋଇଯାଉ ଓ ତା’ର ପିତା ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ହୁଅନ୍ତୁ । କିନ୍ତୁ ତା’ର ଏହି ସୌଭାଗ୍ୟ ଅପେକ୍ଷା ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କ ଝିଅର ବିବାହକୁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାରୁ, ସେ ତାହା ମୋଟେ ସହ୍ୟ କରି ନ ପାରି ଗୋବିନ୍ଦକୁ କହିଲା, “ମୋର ଅନ୍ୟ ଏକ ଜରୁରୀ କାମ ଅଛି । ମୁଁ ଯାଇ ପାରିବି ନାହିଁ ।” ତା’ପରେ ସେ ଆଗକୁ ବଢିଲେ ।
କିଛିବାଟ ଯିବାପରେ ଶିକ୍ଷକ ପୂର୍ଣ୍ଣାନନ୍ଦଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ଭେଟ ହେଲା । ସୁରଜ, ନିଜ ଗଳାର ମୋତିମାଳା ତାଙ୍କୁ ଦେଖାଇ କହିଲେ, “ଏହା ଏକ ସାଧାରଣ ମାଳାନୁହେଁ, ଏହା ଭଦ୍ରଗିରି ଜମିଦାରଙ୍କର ମୋତି ମାଳା । ସେ ମୋତେ ଏହା ଉପହାର ଦେଇଛନ୍ତି ।”“ଭଲ କଥା”, ଏପରି କହି ସେ ରହିଗଲେ । କାରଣ ତାଙ୍କର ଅନ୍ୟ କିଛି କହିବାର ଥିଲା । ଶିକ୍ଷକ ମହାଶୟ ପଚାରିଲେ “ଆମ ଗ୍ରାମର ପଣ୍ଡିତ ରାମଶାସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ସହରରେ ଏକ ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ କରାଯାଇଛି । ଏହା ଆମ ଗ୍ରାମ ପାଇଁ ଏକ ଗୌରବ ଅଟେ । ମୁଁ ଶୁଣିଲି, ସେ ଗତକାଲି ସହରରୁ ଫେରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇବା ପାଇଁ ମୁଁ ବାହାରିଛି, ତୁମେ ମୋ ସହିତ ଯିବ କି?”ସୁରଜ ମନେ ମନେ ଭାବିଲେ, ମୁଁ ମୋର ମାଳା ବିଷୟରେ କହିବା ପାଇଁ ଚାହୁଁଥିଲି । ସେ କିନ୍ତୁ ରାମଶାସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଗୁଣ ଗାଇବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ । ସେ ନିଜର ବିରକ୍ତଭାବକୁ ଗୋପନୀୟ ରଖି କହିଲେ, “ମୋର ଆଉ ଏକ କାମ ଅଛି । ମୁଁ ଏବେ ଯାଇ ପାରିବି ନାହିଁ ।”ଏହାପରେ ସୁରଜ ଆଉଟିକେ ଆଗକୁ ଯାଇ ପାଖଗଳିରେ ବୁଲିଗଲା ସମୟରେ ନାଗରାଜ ସମ୍ମୁଖରେ ପଡିଲା । ସେ ଖୁବ୍ ତରତରରେ ଥାଏ । ତେବେ ବି ସୁରଜକୁ ଦେଖି ସେ ଅଟକିଯାଇ ପଚାରିଲା, “ତୁମର ଗଳାରେ ଏଇଟି କ’ଣ? କ’ଣ ତାହା ଏତେ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଦିଶୁଛି? ମାଳାଟି କ’ଣ ସହରରୁ କିଣିଲ? ମୋତିମାଳା ପରି ମନେ ହେଉଛି? ନକଲି ନା’ ଅସଲି ମୋତି? ଏହାର ଦାମ୍ କେତେ?” ନାଗରାଜ ଏକାସଙ୍ଗେ ଏତେଗୁଡିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରି ବସିଲା ।ସୁରଜଙ୍କ ଖୁସି କହିଲେ ନ ସରେ, ଯାହାହେଉ, ସେ କହିବା ପୂର୍ବରୁ, କେହି ଜଣେ ତ ହେଲେ, ନିଜ ଆଡୁ ମୋତିମାଳା ବିଷୟରେ ଏତେ କଥା ପଚାରି ବସିଲା । ସେ ତାଙ୍କର ବର୍ଣ୍ଣନା ଆରମ୍ଭ କଲେ, “ଏହି ମାଳାଟି ଭଦ୍ରଗିରି ଜମିଦାରଙ୍କର । ଅସଲି ମୋତିର ମାଳା କିଣିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ମୋର ବା କାହିଁ? ସେ ମତେ ଏଇଟି ଉପହାରସ୍ୱରୂପ ଦେଇଛନ୍ତି । ନହେଲେ ଏହା ମୋ ଗଳାରେ କିପରି ଶୋଭା ପାଉଥାନ୍ତା କହିଲ?”
ନାଗରାଜ ଆଉ ଅଧିକ ପ୍ରଶ୍ନ କଲାନାହିଁ । ସୁରଜଙ୍କର ବିବରଣୀ ଶୁଣି ନ ଶୁଣିବା ପରି ରହି ସେ କହିଲା, “ତୁମେ, ଆମ ଗ୍ରାମର ବିରାଜର ଶୁଷ୍କଜମି କଥା ତ ଆଗରୁ ଜାଣିଛ । ଦୁଇବର୍ଷ ହେଲା ଭଲବର୍ଷା ହେଉ ନ ଥିବାରୁ, ବିଚରାର ଫସଲ ହେଉ ନଥିଲା । କାଲି ସେ ସେଠାରେ ଖୋଳୁଥିବା ଏକ କୂଅରେ ପ୍ରଚୁର ପାଣି ବାହାରିଛି । ସମସ୍ତେ ଖୁସି ହୋଇ କହୁଛନ୍ତି, ଯାହା ହେଉ, ବିରାଜର ଦୁଃଖ ଏତେଦିନକେ ଗଲା । ମୁଁ ଏ ସୁ ଖବର ଶୁଣି ତାକୁ ବଧେଇ ଜଣେଇବା ପାଇଁ, ତାରି ଘରକୁ ବାହାରିଛି । ତୁମେ ମୋ ସହିତ ଯିବ କି?”ଏକଥା ଶୁଣି ସୁରଜ ମନେ ମନେ ଭୀଷଣ ରାଗିଗଲେ । କେହି ହେଲେ ମଧ୍ୟ ତା’ର ସୌଭାଗ୍ୟକୁ ପ୍ରଶଂସା କରୁନାହାଁନ୍ତି । କେହି ମଧ୍ୟ ଏ କଥା ପଚାରୁନାହାଁନ୍ତି ଯେ, ତାକୁ କାହିଁକି ଜମିଦାର ଏ ମାଳା ଉପହାର ଦେଇଛନ୍ତି । ତେଣୁ ସେ ଆଉ ଅନ୍ୟ ଆଡେ ନ ବୁଲି ସିଧା ଘରକୁ ଆସିବାପାଇଁ ସ୍ଥିର କଲେ ।ପତ୍ନୀ ସେହି ମୋତିମାଳାଟି ଦେଖି, ତାଙ୍କଠାରୁ ସବୁ ଘଟଣା ଶୁଣିବା ପରେ କହିଲେ, “ଏହା ତ ବଡ ସୌଭାଗ୍ୟର କଥା, ବହୁଦିନରୁ ମୋତିମାଳାଟିଏ ପିନ୍ଧିବାର ପ୍ରବଳ ଇଚ୍ଛା ମୋ ମନରେ ଥିଲା । ଯାହାହେଉ ଶେଷରେ ମତେ ତାହା ମିଳିଗଲା ।” ଏହା କହି ପତ୍ନୀ ଅତିଶୟ ଆନନ୍ଦିତ ହୋଇପଡିଲେ ।“ଏହା ପୁରୁଷ ଲୋକଙ୍କ ପିନ୍ଧିବାମାଳା ଅଟେ । ସ୍ୱୟଂ ଜମିଦାର ତାଙ୍କ କଣ୍ଠରୁ କାଢି ମୋତେ ଏହା ଦେଇଛନ୍ତି । ତୁମେ କ’ଣ ପିନ୍ଧିବ କହୁଛ?” ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ବାଧାଦେଇ ସୁରଜ ଏପରି କହିଲେ ।ପତ୍ନୀ ହସି ହସି କହିଲେ, “ସ୍ତ୍ରୀ-ପୁରୁଷ, ଏପରି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମାଳା କେଉଁଠାରେ ଥାଏ? ଧନୀକ ପୁରୁଷମାନେ ସଉକରେ ଏହା ପିନ୍ଧିଥାନ୍ତି । ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରର ସ୍ତ୍ରୀଲୋକମାନେ ଏହା ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ।”
“ମୋର ଭଲକାମ ପାଇଁ ଜମିଦାର ମତେ ଏହି ମାଳା ଉପହାର ଦେଇଛନ୍ତି । ତେଣୁ ମୁଁ ଏହା ନିଶ୍ଚୟ ପିନ୍ଧିବି । ତୁମକୁ ଦେବି ନାହିଁ ।” ସୁରଜ ଏପରି କହିଲେ ।“ତୁମର କେଉଁ ଭଲଗୁଣ, କେଉଁ ବାହାଦୁରୀ ପାଇଁ ଏପରି ଗର୍ବ କରୁଛ । ଜଣେ ଭୋକରେ ଥିବା ବାଳକକୁ ଖାଦ୍ୟ ଦେବାକୁ ରାଜି ନ ଥିଲ । ସେ ତାହା ବଳପୂର୍ବକ ତୁମଠାରୁ ଛଡାଇ ନେବାରୁ, ବିକଳରେ ଚିତ୍କାର କରି କାନ୍ଦିଲ । ସେ ବାଳକଟିକୁ, ତାଙ୍କ ଘରେ ନେଇ ଏଇ ଆଶାରେ ଛାଡିଦେଲ ଯେ, ତା’ର ଜମିଦାର ପିତାଙ୍କଠାରୁ ତୁମକୁ କିଛି ଭଲ ଉପହାର ମିଳିଯିବ । ଏସବୁ ହେଉଛି ଭାଗ୍ୟର ଖେଳ । ଏଥିରେ ତୁମର ଗର୍ବିତ ହେବାର କିଛିବି ନାହିଁ । ଯଦି ମୁଁ ତୁମକୁ ସେହି ଖାଦ୍ୟ ପୁଟୁଳିଟି ଦେଇ ନ ଥାନ୍ତି, ତେବେ ସେ ଜମିଦାର-ପୁତ୍ରର ପାଟିରୁ କଥା ବାହାରିବାର ଶକ୍ତି ମଧ୍ୟ ନ ଥିଲା । ସତ କହିବାକୁ ଗଲେ, କେବଳ ମୁଁ ହିଁ ତୁମର ଏହି ସୌଭାଗ୍ୟର ଅଧିକାରିଣୀ ।”ଏହା ଶୁଣି ସୁରଜ ନିଜ ପତ୍ନୀଙ୍କ ଉପରେ ଚିଡିଉଠି କହିଲେ “ଗ୍ରାମର ଅନ୍ୟଲୋକମାନଙ୍କ ପରି, ତୁମେ ମଧ୍ୟ ମୋତେ ଈର୍ଷା କରୁଛ ।”ସୁରଜଙ୍କ ପତ୍ନୀ ବେଖାତିର ଢଙ୍ଗରେ ପଚାରିଲେ “ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ତୁମକୁ ଈର୍ଷା କରୁଛନ୍ତି? ସେମାନେ ବା କାହିଁକି ଈର୍ଷାରେ ଜଳିବେ? ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ କଥା ଛାଡ, ତୁମର ଏପରି କେଉଁ ସଦ୍ଗୁଣ ଅଛି ଯେ, ମୁଁ ବି କାହିଁକି ତୁମକୁ ଈର୍ଷା କରିବି?”ତା’ପରେ ସୁରଜ ଗ୍ରାମରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାଠାରୁ, ଯେଉଁ ସବୁ ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା, ତାହା ପତ୍ନୀଙ୍କ ଆଗରେ ବଖାଣି କହିଲେ, “ଜଣେନୁହେଁ, ଦୁଇଜଣ ନୁହେଁ, ପାଂଚଜଣ ଲୋକଙ୍କ ସହ ମୋର ସାକ୍ଷାତ ହେଲା । କେହି ଜଣେ ହେଲେ ମୋ’ର ଭାଗ୍ୟର ପ୍ରଶଂସା କଲେ ନାହିଁ? ଏହା ଈର୍ଷା ନୁହେଁ ତ ଆଉ କ’ଣ?”
“ନା’, ଏହା ଆଦୌ ଈର୍ଷା ନୁହେଁ । ଆଚ୍ଛା, ମନେ ପକେଇ କହିଲ, ଗ୍ରାମର କାହାର କେଉଁ ଶୁଭ କାମରେ ତୁମେ କେବେବି ଖୁସୀ ହୋଇଛ? ସେମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସୌଭାଗ୍ୟର ପ୍ରଶଂସା ଶୁଣେଇଛ? ସେମାନଙ୍କର ସୁଖଦୁଃଖରେ ଭାଗ ନେଇଛ? ଯଦି ତୁମେ କେବେ ମଧ୍ୟ ଏପରି କରିନାହଁ, ସେମାନେ ବା କାହିଁକି ତୁମ ସୁଖରେ ସୁଖୀ ହେବେ । ତୁମ ଆନନ୍ଦରେ ଭାଗୀଦାର ହେବେ, କିମ୍ବା ତୁମ ସୌଭାଗ୍ୟର ପ୍ରଶଂସା କରିବେ । ସୁଖ ଓ ଆନନ୍ଦର ସର୍ବଦା ଆଦାନ – ପ୍ରଦାନ ରହିବା ଦରକାର ।” ପତ୍ନୀ ଏତକ କହିଲେ ।ପତ୍ନୀଙ୍କର ଏପରି ବାସ୍ତବ ପରାମର୍ଶ ସୁରଜଙ୍କ ମନକୁ ବେଶ୍ ଛୁଇଁଲା । ଏଥର ସେ ନିଜର ଭୁଲ୍ ବୁଝିପାରି, କିଛିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ମୌନ ରହିଗଲେ । ପତ୍ନୀ ପୁନଶ୍ଚ କହିଲେ, “ଯେଉଁମାନେ ତୁମକୁ ଭେଟିଲେ, ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ଜଣେ ଅନ୍ୟଜଣଙ୍କର ସୁଖର ଖବର ତୁମକୁ ଜଣାଇଲେ । କିନ୍ତୁ ତୁମେ ନିଜ ଆନନ୍ଦରେ ଏପରି ମଗ୍ନ ଥିଲ ଯେ, ଅନ୍ୟର ସୁଖକଥା ଭାବିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲନାହିଁ । ଆମର ବିବାହର ଏତେଗୁଡିଏ ବର୍ଷ ବିତିଗଲାଣି । କେବେ ତୁମେ ସରାଗରେ ମୋ ପାଇଁ ଗହଣା ଖଣ୍ଡିଏ କରିଦେଇଛ? ଆଜି ଅଯାଚିତ ଭାବେ ଏଇ ମାଳାଟି ପାଇଲ । ମନରେ ଟିକିଏ ଭାବିଲ ମଧ୍ୟ ନାହିଁ, ଏଇଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାରେ ପତ୍ନୀକୁ ଉପହାର ଦେବି । ତୁମପରି ସ୍ୱାର୍ଥପର ଲୋକ ମୁଁ ଆଉ କେଉଁଠାରେ ହେଲେବି ଦେଖିନାହିଁ ।”ସୁରଜ ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ନିଜ ବେକରୁ ମାଳାଟି କାଢି ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ଧରେଇ ଦେଇ କହିଲେ, “ମୁଁ କ’ଣ ଏଇ ମାଳା ସତରେ ପିନ୍ଧିବି? ମୁଁ ତୁମକୁ ଦେବାପାଇଁ ଚାହୁଁଥିଲି । କେବଳ ଥଟ୍ଟାରେ ଏପରି ନାଟକ କରି କହୁଥିଲି ନା, ଏତିକିରେ ତୁମେ ମୋତେ ସ୍ୱାର୍ଥପର, କେତେ କ’ଣ କହି ଗାଳି କରୁଛ ।” ପତ୍ନୀଙ୍କର ଅଭିମାନ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ ସୁରଜ ଏପରି କହିଲେ ।
ସୁରଜଙ୍କ ପତ୍ନୀ ବେକରେ ମାଳାଟି ପିନ୍ଧି ବହୁତ ଖୁସୀ ହୋଇଗଲେ । ପତିଙ୍କୁ କଟୁଭାଷା କହିଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ମନ ନେବାପାଇଁ ଦୁଇଚାରିପଦ ବେଶ୍ ମିଠାକଥା କହିଲେ । ଅନ୍ୟ ଗ୍ରାମବାସୀ, ଯେଉଁମାନଙ୍କର କଥା ରାସ୍ତାରେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ଶୁଣିଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ ଯାଇ ଭେଟିବା ପାଇଁ, ପତ୍ନୀ ପରାମର୍ଶ ଦେଲେ । ସୁରଜଙ୍କ ମନକୁ ଏକଥା ପାଇଲା ।ତା’ପରେ ସୁରଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କ ଘରକୁ ଗଲେ । ତାଙ୍କ ଝିଅର ବିବାହ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୋଇଥିବା ଖବରରେ ସେ ଖୁବ୍ ଆନନ୍ଦିତ ଏହା ତାଙ୍କ ଆଗରେ ପ୍ରକାଶ କରି, ନିଜର ସାଧ୍ୟ ମୁତାବକ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାପାଇଁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଲେ । ସେଠାରୁ ସେ ପଣ୍ଡିତ ରାମଶାସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଘରକୁ ଗଲେ । ରାଜଧାନୀରେ ତାଙ୍କୁ ମିଳିଥିବା ସମ୍ମାନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ତାଙ୍କଠାରୁ ସବୁଶୁଣି ତାଙ୍କୁ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇଲେ । ଏହାପରେ ସେ ବିରାଜର କ୍ଷେତକୁ ଗଲେ । ବିରାଜକୁ ତା’ର ଭଲଦିନ ଆସିଯିବ କହି ଆଶ୍ୱାସନା ଦେଇ, ତା’ଠାରୁ ମାଗି ସେ କୂଅର ପାଣି ମୁନ୍ଦେ ପିଇଲେ । ଘରକୁ ଫେରିବାବେଳକୁ ତାଙ୍କୁ ବେଶ୍ ଖୁସୀ ଓ ହାଲୁକା ଲାଗୁଥାଏ । ସେହି କାରଣରୁ ବେଶ୍ ସୁଖନିଦ୍ରାରେ ରାତିଟି କଟେଇଲେ । ପରଦିନ ସକାଳେ ଉଠନ୍ତି ତ ଦେଖିଲେ, ଅଧିକାଂଶ ଗ୍ରାମବାସୀ ତାଙ୍କ ଘର ସମ୍ମୁଖରେ ଜମା ହୋଇଛନ୍ତି । ସେମାନେ ଭଦ୍ରଗିରିର ଜମିଦାରଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ମୋତିମାଳାଟି ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ପାଇଁ ଓ ଏହା ଦେଖିବା ପାଇଁ ଠୁଳ ହୋଇଥିଲେ ।
