ଅନେକ ଦିନ ପୂର୍ବର କଥା । ମଳୟ ରାଜ୍ୟରେ ଜାମୋରିନ୍ ବଂଶର ରାଜା ରାଜତ୍ତ୍ୱ କରୁଥିଲେ । ଥରେ ତାଙ୍କୁକିଏ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଲା କି ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ତେନ୍ତୁଳି ଗଛ ଲଗା ହେଲେ ଲୋକମାନେ ପ୍ରଚୁର ତେନ୍ତୁଳି ଖାଇବାକୁ ପାଇବେ, ରପ୍ତାନୀ କରି ପଇସା ମଧ୍ୟ ଆସିବ, ଅଥଚ ସେ ଗଛର ଯତ୍ନ ନେବା କିଛି ମଧ୍ୟ ଦରକାର ନାହିଁ ।ରାଜାଙ୍କ ମନକୁ ଏହି କଥାଟା ବେଶ୍ ପାଇଲା । ଏଣୁ ସେ ଆଦେଶ ଦେଲେ ଯେ, ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ତେନ୍ତୁଳି ଗଛ ଲଗାହେବ । ସେ ରାଜ୍ୟରେ ନାମ୍ବିୟାର୍ ନାମକ ଜଣେ ବୈଦ୍ୟ ଥା’ନ୍ତି । ସେହି ସମୟରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ବାଦଶାହଙ୍କ ବୈଦ୍ୟ ଜଣେ ହାକିମ (ମୁସଲ୍ମାନ ବୈଦ୍ୟ) ଥା’ନ୍ତି । ସେ ପ୍ରାକୃତିକ ଚିକିତ୍ସାରେ ବହୁ ଖ୍ୟାତି ଅର୍ଜ୍ଜନ କରିଥା’ନ୍ତି । ନାମ୍ବିୟାର୍ ରାଜାଙ୍କ ଏଭଳି ଖିଆଲ୍ କଥା ଶୁଣିଲେ । ସେ ରାଜାଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରି କହିଲେ, “ମହାରାଜ, ତେନ୍ତୁଳି ଭଲ ଯେ, କିନ୍ତୁ ଆଖପାଖରେ ଏତେଗୁଡିଏ ତେନ୍ତୁଳି ଗଛ ଲାଗିଲେ ତା’ର ପବନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ମୋଟେ ଭଲ ନୁହେଁ । ଯଦି ଚାରିଆଡେ ନିମ୍ବଗଛ ଲଗାନ୍ତି ତେବେ ସେ ଗଛର ପବନରେ ଦେହ ନୀରୋଗ ରହିବ ।”କିନ୍ତୁ ଜାମୋରିନ୍ ତାଙ୍କ କଥା ଉପରେ ଅଟଳ, ଚାରିଆଡେ ତେନ୍ତୁଳି ଚାରା ପୋତା ହେଲା । ରାଜା ନାମ୍ବିୟାର୍ଙ୍କୁ ବୁଝାଇଲେ, “ତେନ୍ତୁଳି ଗଛର ଯତ୍ନ ନ ନେଇ ମଧ୍ୟ ସେ ଆମକୁ ତେନ୍ତୁଳି ଦେବ । ତା’ର ଡାଳ ଭାଙ୍ଗିଗଲେ ଜାଳେଣି କାଠ ହେବ । ବିକ୍ରି କଲେ ବହୁ ପଇସା ମିଳିବ । ଏହାର କଅଁଳ ପତ୍ର ଓ ଫୁଲ ମଧ୍ୟ ରାନ୍ଧି ଖାଇବାକୁ ବଡ ସୁଆଦ । ତେନ୍ତୁଳି ତ ବର୍ଷ ସାରା ଦରକାର ହୁଏ । ଆଉ ପୁଣି ସେ ଗଛ କୁଆଡେ ଶୀଘ୍ର ବଢିଯାଏ । ରାସ୍ତାରେ ଯିବା ଆସିବା କରୁଥିବା ବାଟୋଇ ମଧ୍ୟ ସେହି ଗଛ ଛାୟାରେ ବିଶ୍ରାମ କରିଥା’ନ୍ତି । ଆଉ ନିମ୍ବଗଛର ଏତେ ଗୁଣ କେଉଁଠି?”
ରାଜାଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ନାମ୍ବିୟାର୍ ନୀରବ ରହିଲେ । ତା’ପରେ ସେ ଭାବିଚିନ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଯାଇ ଦେଖା କଲେ । କିନ୍ତୁ ନାମ୍ବିୟାର୍ କିଛି ନ କହି ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ବାରମ୍ବାର ଆପାଦମସ୍ତକ ନିରୀକ୍ଷଣ କରୁଥା’ନ୍ତି । ମନ୍ତ୍ରୀ ଅପ୍ରତିଭ ହୋଇ କହିଲେ, “ନାମ୍ବୟାର୍ ମହାଶୟ, ଆଜି ଆପଣଙ୍କର କ’ଣ ହୋଇଛି? ଏତେ ଗମ୍ଭୀର; ପୁଣି ମୋତେ ବାରମ୍ବାର ଚାହିଁ କ’ଣ ଦେଖୁଛନ୍ତି? ମୋ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଠିକ୍ ଅଛି ତ?” ନାମ୍ବିୟାର୍ ଗମ୍ଭୀର କଣ୍ଠରେ କହିଲେ, “ଏବେ ତ ଆପଣ ଠିକ୍ ଅଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଆଉ ଛଅମାସ ପରେ ଦେଖିବେ, ଆପଣଙ୍କୁ କୌଣସି ଏକ ଭୟଙ୍କର ରୋଗ ଗ୍ରାସ କରିବ ।”ମନ୍ତ୍ରୀ ଏଥିରେ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ କହିଲେ, “ତେବେ ଶୀଘ୍ର ଚିକିତ୍ସା ଆରମ୍ଭ କରି ଦିଅନ୍ତୁ ।”ନାମ୍ବିୟାର୍ କହିଲେ “କିନ୍ତୁ ଏ ରୋଗର ଔଷଧ ମୋ ହାତରେ ନାହିଁ । ସେଥିପାଇଁ ଆପଣଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀ ଯିବାକୁ ହେବ । ସେଠାରେ ବାଦଶାହଙ୍କ ଚିକିତ୍ସକ ହାକିମ୍ ଆପଣଙ୍କ ରୋଗର ଯଥାର୍ଥ ଚିକିତ୍ସା କରିପାରିବେ ।”ନାମ୍ବିୟାର୍ଙ୍କ ଏଭଳି ପ୍ରସ୍ତାବ ଶୁଣି ମନ୍ତ୍ରୀ ଖୁବ୍ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ କହିଲେ, “ଏକେରେ ତ ଏତେ ଦୂର ଯିବାହିଁ ବଡ କଷ୍ଟକର କଥା । ଦ୍ୱିତୀୟରେ ମୁଁ ସେଠାରେ ପହଁଚିବା ପରେ ଯଦି ସେ ମୋତେ ଖାତିର୍ ନ କରନ୍ତି?”
ନାମ୍ବିୟାର୍ କହିଲେ “ନା, ନା, ସେ ସେପରି ଲୋକ ନୁହଁନ୍ତି । ସେଇଥିପାଇଁ ତ ସେ ଏତେ ଲୋକପ୍ରିୟ ଚିକିତ୍ସକ । ଧନୀ, ଦରିଦ୍ର, ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ସମାନ । ଆପଣ ସେଠାକୁ ଶୀଘ୍ର ଯାଆନ୍ତୁ । କିନ୍ତୁ ଗୋଟିଏ କଥା ମନେ ରଖନ୍ତୁ ଯିବା ବାଟରେ ତେନ୍ତୁଳି ଗଛ ତଳେ ବିଶ୍ରାମ ନେବେ, ସେହି କାଠରେ ରନ୍ଧାରନ୍ଧି ମଧ୍ୟ କରିବେ । ଆଉ ପୁଣି ସେହି ଦାନ୍ତକାଠିରେ ଦାନ୍ତ ବି ଘସିବେ ।”ନାମ୍ବିୟାର୍ଙ୍କ ଉପଦେଶ ମାନି ସେ ସପରିବାରେ ଦିଲ୍ଲୀ ଗଲେ । ବାଟରେ ତାଙ୍କରି ଉପଦେଶ ମୁତାବକ ତେନ୍ତୁଳି ଗଛ ସହିତ ସେ ଘନିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କ ରଖିଥା’ନ୍ତି । ଯାଉ ଯାଉ ଦେଖିଲେ, ତାଙ୍କ ଶରୀର ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଗଲା ଓ ଦେହର ରଙ୍ଗ କ୍ରମଶଃ ଫିକା ହୋଇଗଲା । ମନ୍ତ୍ରୀ ମନେ ମନେ ଭାବିଲେ, “ଆମ ନାମ୍ବିୟାର୍ ଜଣେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ବୈଦ୍ୟ । ରୋଗ ହେବା ଆଗରୁହିଁ ସେ ଏକଥା ବତାଇ ଦେଇ ପାରିଲେ ।”
ଦିଲ୍ଲୀରେ ପହଁଚି ସେ ହାକିମଙ୍କ ସହ ଦେଖା କରି ତାଙ୍କୁ ସବୁକଥା କହିଲେ । ସବୁକଥା ଶୁଣି ହାକିମ୍ ଠିକ୍ ଭାବେ ବୁଝିଗଲେ ଯେ ତେନ୍ତୁଳି ଗଛ ଲଗାଇବା ବିରୁଦ୍ଧରେ ମତ ପୋଷଣ କରି ନାମ୍ବିୟାର୍ ଏପରି କରିଛନ୍ତି । ତେଣୁ ସେ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କହିଲେ, “ଆପଣଙ୍କ ରୋଗ ସାଧାରଣ ନୁହେଁ, କିନ୍ତୁ ତା’ର ଚିକିତ୍ସା ମଧ୍ୟ ହୋଇ ପାରିବ ।””ତେବେ, ମୋତେ ସେ ଚିକିତ୍ସା ବିଷୟରେ କିଛି କୁହନ୍ତୁ । ମୁଁ ସାରା ଜୀବନ ଆପଣଙ୍କ ପାଖରେ କୃତଜ୍ଞ ରହିବି ।”ହାକିମ କହିଲେ “ଆପଣ କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ଆଉ ଡେରି ନ କରି ନିଜ ରାଜ୍ୟକୁ ଫେରିଯା’ନ୍ତୁ । କିନ୍ତୁ ଫେରିବା ବାଟରେ ଗୋଟିଏ କଥା କେବଳ ମନେ ରଖିବେ । ଯେତେବେଳେ ବିଶ୍ରାମ କରିବେ ନିମ୍ବଗଛ ତଳେହିଁ ବିଶ୍ରାମ ନେବେ । ନିମ୍ବ କାଠରେ ରାନ୍ଧି ଖାଇବେ । ନିମ୍ବଗଛ ଛାଇରେ ଶୋଇବେ । ନିମ୍ବ କାଠିରେ ଦାନ୍ତ ମଧ୍ୟ ଘସିବେ । ନିମ୍ବ ପତ୍ରରେ ପଙ୍ଖା ବନାଇ ବିଂଚିହେବେ । ନିମ୍ବ ପବନ ସଦା ସର୍ବଦା ତମ ଦେହରେ ଯେପରି ବାଜିବ ।”
ଏପରି ଚିକିତ୍ସା ଆଉ କିଏ କରନ୍ତା ତ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କର ଆଦୌ ବିଶ୍ୱାସ ହୋଇ ନଥା’ନ୍ତା । କିନ୍ତୁ ଯେହେତୁ ଏ ଚିକିତ୍ସା ଖୋଦ୍ ବାଦଶାହଙ୍କ ହାକିମ୍ କରାଉଛନ୍ତି ତେଣୁ ସେ ଚୁପ୍ଚାପ୍ ସେସବୁ ମାନି ନେଲେ ଓ ହାକିମଙ୍କ କହିବା ଅନୁସାରେ ସବୁକିଛି କଲେ । ଫେରିବା ବାଟରେ ସେ ନିମ୍ବଗଛ ସହିତ ଘନିଷ୍ଠ ହୋଇ ରହିଲେ ଏବଂ ଦେଖିଲେ ତାଙ୍କର ଦେହ କ୍ରମେ ସୁସ୍ଥ ହେଉଛି । ଯେତେବେଳେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀରୁ ଫେରି ନିଜ ରାଜ୍ୟରେ ପହଁଚିଲେ ସେତେବେଳକୁ ସେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁସ୍ଥ ହୋଇଗଲେଣି । ମନ୍ତ୍ରୀ ଫେରି ଆସିଛନ୍ତି ବୋଲି ନାମ୍ବିୟାର୍ ଯେମିତି ଶୁଣିଲେ ସେ ଯାଇ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହିତ ତୁରନ୍ତ ଦେଖା କଲେ । ମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କର ସାରା ଅନୁଭୁତି ନାମ୍ବିୟାର୍ଙ୍କୁ କହି ଶୁଣାଇଲେ ।ସବୁକଥା ଶୁଣି ନାମ୍ବିୟାର୍ କହିଲେ “ଆପଣଙ୍କ ଅନୁଭୁତି ବିଷୟରେ ଥରେ ରାଜା ଜାମୋରିନ୍ଙ୍କୁ ଶୁଣାନ୍ତୁ ।”
ଏହାପରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜାଙ୍କ ପାଖକୁ ଗଲେ ଓ ତାଙ୍କୁ ସବୁକଥା କହିଲେ । ନାମ୍ବୟାର୍ ମଧ୍ୟ ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ସାଥିରେ ଥିଲେ । ରାଜା ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେଲେ । ସେତେବେଳେ ନାମ୍ବିୟାର୍ କହିଲେ, “ପ୍ରକୃତରେ ମୁଁ ଏକ ବହୁତ ବଡ ଅପରାଧ କରିଛି । ମୋତେ ଆପଣ ଦୁଇଜଣ କ୍ଷମା କରନ୍ତୁ । ମନ୍ତ୍ରୀ ମହାଶୟଙ୍କର କୌଣସି ରୋଗ ନଥିଲା । ତେନ୍ତୁଳି ଗଛର ଦୁର୍ଗୁଣ ବିଷୟରେ କିଛି ଜ୍ଞାନ ଦେବାକୁ ମୁଁ ଚାହିଁଥିଲି; ମହାରାଜ ତ ମୋ କଥା ଟିକେ ହେଲେବି ତାଙ୍କ କାନକୁ ନେଲେ ନାହିଁ । ତେଣୁ ମୁଁ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀ ଯିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କଲି ଓ କହିଲି ଯିବାବେଳେ ତେନ୍ତୁଳି ଗଛର ଛାଇରେ ବିଶ୍ରାମ କରିବ, ପତ୍ର ଫୁଲଫଳ ସବୁ ଖାଇବ । ସେଇ କାଠରେ ଜାଳେଣୀ କରିବ ଓ ସେଇଥିରେ ଦାନ୍ତକାଠି ବନାଇବ । ଏଇସବୁ ଯୋଗୁଁ ତାଙ୍କର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟହାନୀ ଘଟିଲା ଏବଂ ହାକିମ୍ ଠିକ୍ ଘଟଣାଟା ବୁଝିଗଲେ ଓ ନିମ୍ବଗଛର ଉପକାରିତା ବିଷୟରେ କହି ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ପଠାଇ ଦେଲେ । ଆସିବା ବେଳେ ନିମ୍ବଗଛ ଛାଇ, ପବନ, ପତ୍ରଫୁଲ ଖାଇବା, ଦାନ୍ତକାଠି କରିବା ସବୁକିଛି କରିବାରୁ ପୁଣି ପୂର୍ବ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେ ଫେରି ପାଇଲେ । ଆପଣମାନଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା, ଅଧିକ ନିମ୍ବଗଛ ରାଜ୍ୟରେ ଲଗାନ୍ତୁ । ତେନ୍ତୁଳି ଗଛ ଲଗାଇବାର ଯିଦ୍ ଛାଡି ଦିଅନ୍ତୁ । ତଦ୍ୱାରା ପ୍ରଜାଙ୍କର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟହାନୀ ଘଟିବ ।”ଜାମୋରିନ୍ ତା’ ପରଦିନ ଆଦେଶ ଦେଲେ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ନିମ୍ବଗଛ ଲଗାହେବ । ନିମ୍ବଗଛ ଚାରିଆଡେ ଲଗାହୋଇ ବଡ ସୁନ୍ଦର ଦେଖାଗଲା । ଲୋକମାନଙ୍କର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଭଲ ରହିଲା ।
