ଦିନେ ଆକବରଙ୍କ ସଭାରେ ସମସ୍ତ ମନ୍ତ୍ରୀ ଓ ପାରିଷଦ ବର୍ଗ ଉପସ୍ଥିତ ଥାଆନ୍ତି । ରାଜ୍ୟର ସୁବିଧା ଅସୁବିଧା ସଂପର୍କରେ ରାଜା ସମସ୍ତଙ୍କ ଠାରୁ ପଚାରି ବୁଝୁଥାଆନ୍ତି । ରାଜ୍ୟ ସଂପର୍କରେ ଆଲୋଚନା ସରିବା ପରେ ଆକବର ବିରବଲଙ୍କ ବୁଦ୍ଧି ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ଚାହିଁଲେ । ବିରବଲଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ – “ବିରବଲ! ତୁମେ ଯଦି ପ୍ରକୃତରେ ବୁଦ୍ଧିମାନ ତା’ହେଲେ ମୋର ଏଇ ସାଧାରଣ ପ୍ରଶ୍ନଟିର ଉତ୍ତର ଦିଅ । ପ୍ରଶ୍ନଟି ହେଲା ତୁମ ପତ୍ନୀ ତାଙ୍କ ହାତରେ କେତେ ଚୂଡି ପିନ୍ଧିଛନ୍ତି?”
ମହାରାଜ ଆକବରଙ୍କର ପ୍ରଶ୍ନ ଶୁଣି ବିରବଲ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଗଲେ । ସେ କେବେ ପତ୍ନୀଙ୍କ ହାତର ଚୂଡିର ସଂଖ୍ୟା ଗଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା ମଧ୍ୟ କରିନାହାଁନ୍ତି । କାରଣ ଏହାର ଆବଶ୍ୟକତା ମଧ୍ୟ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେ ସଂଗେ ସଂଗେ ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେଇପାରିଲେ ନାହିଁ ।
ବିରବଲ ଉତ୍ତର ଦେଇ ନପାରିବାରୁ ଆକବର ମନେ ମନେ ଖୁସି ହେଲେ, ଯେ ଏତେଦିନେ ବିରବଲ ତାଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେଇପାରି ନାହାଁନ୍ତି । ବିରବଲ ମଧ୍ୟ ସବୁ ସମୟରେ ପତ୍ନୀଙ୍କ ପାଖରେ ରହୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ କେବେ ଚୂଡି ର ସଂଖ୍ୟାକୁ ନଜର ଦେଇନାହାଁନ୍ତି ।
ଏହାପରେ ବିରବଲ ମହାରାଜଙ୍କୁ ଓଲଟି ପ୍ରଶ୍ନ କଲେ – “ମହାରାଜ! ଆପଣ ତ’ ଦିନକୁ ଶହେଥର ଦର୍ପଣ ସମ୍ମୁଖରେ ଠିଆ ହୋଇ ମୁଖ ଦର୍ଶନ କରୁଥିବେ । ଦିନକୁ ଦଶଥର ମୁଣ୍ଡ କୁଣ୍ଡାଉଥିବେ । କୁହନ୍ତୁ ତ! ଆପଣଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ କେତେ କେଶ ଅଛି?”
ଆକବର କହିଲେ – “ବିରବଲ! ତୁମେ କାହା ସହିତ କାହାକୁ ତୁଳନା କରୁଛ । ଚୂଡିକୁ ତ ଖୁବ୍ ସହଜରେ ଗଣାଯାଇ ପାରିବ । ମୁଣ୍ଡରେ ଥିବା କେଶକୁ କ’ଣ କେହି କେବେ ଗଣିପାରେ ।”
ବିରବଲ କହିଲେ – “ତା’ହେଲେ ଠିକ୍ ଅଛି ମହାରାଜ, ମୁଁ ଆପଣଙ୍କ କଥାରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଏକମତ । ତା’ହେଲେ ଆପଣ ବର୍ତ୍ତମାନ ଗୋଟିଏ ସାଧାରଣ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦିଅନ୍ତୁ । ଆପଣ ପ୍ରତିଦିନ କେତୋଟି ପାହାଚ ଚଢି ଉପର ମହଲାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି? ବିରବଲଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନ ଶୁଣି ଆକବର କିଛି ଉତ୍ତର ଦେଇ ପାରିଲେ ନାହିଁ । ନିଜେ ନିଜେ ଖାଲରେ ପଡିଲେ ।
“ମହାରାଜ୍! ଚୂଡି ଠାରୁ ତ’ ପାହାଚ ଗୁଡିକ ଗଣିବା ଖୁବ୍ ସହଜ ସାଧ୍ୟ । ଯେତେବେଳେ ଆପଣ କେବେ ଇଚ୍ଛା କରି ନାହାଁନ୍ତି ପାହାଚ ଗଣିବାକୁ କିମ୍ବା ଆପଣଙ୍କର ଏହା କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟରେ ଆସିବ ନାହିଁ । ଠିକ୍ ସେହିପରି ମୁଁ କାହିଁକି ଚୂଡି ଗଣିବି । ମୋର ବା’ ତାହା କି କାର୍ଯ୍ୟରେ ଆସିବ ।”
ବିରବଲଙ୍କ କଥାରେ ଆକବର ମୁଗ୍ଧ ହୋଇ ନିଜ ବେକରେ ପିନ୍ଧିଥିବା ମୋତିମାଳା ବିରବଲଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କଲେ ।
