ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କର ଏକ ମିଠା ଦୋକାନ ଥାଏ । ଏହି ଦୋକାନରୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରଚୁର ଆୟ ହେଉଥାଏ । ରତ୍ନମାଳା ତାଙ୍କର ଏକମାତ୍ର କନ୍ୟା । ରତ୍ନମାଳାକୁ ଯିଏ ବିବାହ କରିବ, ସିଏହିଁ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ ସମସ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତିର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହେବ । ତେଣୁ ରତ୍ନମାଳାକୁ ବିବାହ କରିବା ପାଇଁ ଅଗଣିତ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆସୁଥାଏ ।ଗୋବିନ୍ଦ ମଧ୍ୟ ତା’ଙ୍କ କନ୍ୟାର ବିବାହକୁ ବେଶ୍ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଥାନ୍ତି । ଏକ ଯୋଗ୍ୟ ବର ନିର୍ବାଚନ କରିବା ପାଇଁ ସେ ସବୁ ପ୍ରକାରର ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କରୁଥାନ୍ତି । ବନ୍ଧୁ ଶରତଙ୍କ ପୁତ୍ର ସମ୍ବନ୍ଧରେ ସବୁ କିଛି ଜାଣିବା ପରେ ସେ ତାଙ୍କ କନ୍ୟାର ବିବାହ ସେଠାରେ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ଥିର କଲେ । ତେଣୁ ସେ ଶରତଙ୍କୁ କହିଲେ, “ମୋର ଗୋଟିଏ ଛୋଟ ବିନତୀ ରହିଛି । ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ପକ୍କା ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଆପଣଙ୍କ ପୁତ୍ରକୁ ମୁଁ ମୋ ଘରକୁ ଭୋଜନ ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବି । ଏହାକୁ ଆପଣ ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥରେ ଆଦୌ ଗ୍ରହଣ କରିବେ ନାହିଁ । ଜଣେ ସାଧୁ ମୋତେ ଏହି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ଯେ, ଜଣେ ଯୁବକ ତୁମ କନ୍ୟାକୁ ବିବାହ କରିବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ କି ନୁହେଁ, ଏହି ନିର୍ଣ୍ଣୟ ତୁମେ ସେହି ଯୁବକ ଭୋଜନ କରୁଥିବା ସମୟରେ ହିଁ ଗ୍ରହଣ କରି ପାରିବ । ତାହା ତୁମ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶୁଭପ୍ରଦ ହେବ ।”
ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ କଥା ଶରତଙ୍କୁ ଭାରି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱିତ କଲା । କିନ୍ତୁ ସେ ଠିକ୍ ତା’ପର ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଚିନ୍ତା କଲେ, ଏହା କଲେ ତାଙ୍କର ତ କିଛି ବି କ୍ଷତି ହେଉନାହିଁ । ତେଣୁ ସେ ତାଙ୍କର ପୁତ୍ରକୁ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଘରକୁ ଭୋଜନ ପାଇଁ ପଠାଇଲେ ।ଗୋବିନ୍ଦ ସେ ଯୁବକଙ୍କ ସହିତ ଅନେକ ସମୟଯାଏଁ ବାର୍ତ୍ତାଳାପ କଲେ । ତା’ପରେ ସେ ତାଙ୍କୁ ରୁଚିକର ଭୋଜନ ପରଷିଲେ । ଭୋଜନ ଠିକ୍ ସରି ଆସିବା ବେଳକୁ ସେ ସେହି ଯୁବକକୁ କହିଲେ, “ମୋର ମନେ ହେଉଛି, ତୁମେ ମୋର କନ୍ୟା ପାଇଁ ମୋଟେ ଉପଯୁକ୍ତ ହେବ ନାହିଁ । ଏହି କଥା ତୁମେ ତୁମ ପିତାଙ୍କୁ ଜଣାଇଦେବ । ସେ ମୋତେ କ୍ଷମା କରିବେ । ସେଥିରେ ଉଭୟଙ୍କର ମଙ୍ଗଳ ହେବ ।”ଶରତଙ୍କ ପୁତ୍ର ନିରାଶ ହୋଇ ଫେରିଗଲେ । କିନ୍ତୁ ଏହାର ଠିକ୍ ଅର୍ଥ ସେ ଯମାରୁ ବୁଝି ପାରିଲେ ନାହିଁ ।
ଏହା ପରେ ପରେ ଆଉ ତିନିଜଣ ଯୁବକ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଘରକୁ ଭୋଜନ ପାଇଁ ନିମନ୍ତ୍ରିତ ହେଲେ ଓ ସେମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଅଯୋଗ୍ୟ କହି ଗୋବିନ୍ଦ ନିରାଶ କଲେ । ଯୁବକ ତଥା ତାଙ୍କର ପିତାମାତାମାନେ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କର ଏପରି କାମର ରହସ୍ୟ ଆଦୌ କିଛି ହେଲେବି ବୁଝି ପାରିଲେ ନାହିଁ । ସେମାନେ ଜାଣି ପାରୁ ନ ଥିଲେ ଗୋବିନ୍ଦ କେଉଁ ପ୍ରକାରର ଯୋଗ୍ୟତା ସେମାନଙ୍କର ପୁତ୍ରମାନଙ୍କ ଠାରେ ଖୋଜୁଛନ୍ତି । ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କର ଏପରି ବିଚିତ୍ର ଆଚରଣ ସେମାନଙ୍କୁ ଭୀଷଣ ଦୁଃଖିତ କରୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଭୋଜନକୁ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିବାରୁ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ ସହିତ ସେମାନେ ଆଦୌ ଯୁକ୍ତିତର୍କ କରୁ ନ ଥିଲେ ।ଦିନେ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କର ପୁରୁଣା ମିତ୍ର ରାଧାକୃଷ୍ଣଙ୍କ ସହିତ ଭେଟ ହେଲା । ସେ ପଚାରିଲେ, “କଥା କ’ଣ ଗୋବିନ୍ଦ; ମୁଁ କ’ଣ ଏକଥା ଶୁଣିବାକୁ ପାଇଲି ଯେ ତୁମେ ଯୁବକ ମାନଙ୍କୁ ନିଜ ଘରକୁ ଡାକି ରୁଚିକର ଭୋଜନ ଦେଉଛ ।”
ଏହା ଶୁଣି ଗୋବିନ୍ଦ ହସିଦେଇ କହିଲେ, “ମୋତେ ଜଣେ ସାଧୁ ମହାତ୍ମା ଶପଥ କରାଇଛନ୍ତି ଯେ, ଯୋଗ୍ୟ ଜାମାତା ନ ମିଳିବା ଯାଏଁ ଏହି ରହସ୍ୟ ମୁଁ ଆଉ କାହା ଆଗରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରିବି ନାହିଁ । ଆଉ କିଛି ଦିନ ଅପେକ୍ଷା କର । ବଳେ ସବୁକଥା ଜାଣି ପାରିବ ।”
ରାଧାକୃଷ୍ଣ ଏଥିରେ ସମ୍ମତି ଜଣାଇ କହିଲେ, “ତେବେ ଠିକ୍ ଅଛି, ତାହା ହିଁ ହେଉ । କିନ୍ତୁ ହଁ, ତୁମେ ତ ଭଲଭାବେ ଜାଣିଥିବ ଯେ, ମୋର ଭଉଣୀ ସୀତାପୁରରେ ବିବାହ କରିଛି । ତା’ର ତୃତୀୟ ପୁତ୍ର ରମେଶ ଜଣେ ଅତି ଉତ୍ତମ ଯୁବକ । ମୋର କାହିଁ ମନେହେଉଛି ତୁମର ଜାମାତା ହେବାର ସମସ୍ତ ଯୋଗ୍ୟତା ତା’ନିକଟରେ ଅଛି । ତା’କୁ ଭୋଜନ ନିମନ୍ତେ ଡାକିବ କି ନାହିଁ, ସେକଥା ତୁମେ ସ୍ଥିର କରିବ ।”ଗୋବିନ୍ଦ କହିଲେ “ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପଠାଇବି । ଭୋଜନର ସବୁ ପ୍ରକାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବି । ତା’ପରେ ଯାଇ ଆମେ ଅନ୍ୟ ବିଷୟ ଚିନ୍ତା କରିବା । କାଲି ଆମେ ଦୁହେଁ ଏକାଠି ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଯାଇ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଜଣାଇ ଆସିବା ।”ଏହାପରେ ସେ ଦୁଇ ବନ୍ଧୁ ସୀତାପୁର ଗଲେ । ସେଠାରେ ପ୍ରସ୍ତାବ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଆଲୋଚନା କରି ଭୋଜନ ନିମନ୍ତେ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଜଣାଇଲେ । ରମେଶର ମା’ ବାପା ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କର ଆଚରଣରେ ବିସ୍ମିତ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ପୁତ୍ରକୁ ଏଥିପାଇଁ ଅନୁମତି ପ୍ରଦାନ କଲେ ।ରମେଶକୁ ସଙ୍ଗରେ ଆଣି ଗ୍ରାମରେ ପହଁଚିବା ପରେ ଗୋବିନ୍ଦ ରମେଶ ଓ ରାଧାକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କହିଲେ, “କାଲି ପ୍ରଭାତରୁ ତୁମେ ଦୁହେଁ ମୋ ଗୃହକୁ ଆସିବ । ଭଣଜା ସହିତ ମାମୁଁଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ମୋର ନିମନ୍ତ୍ରଣ ରହିଲା ।”
ତତ୍ ପରଦିନ ସେମାନେ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଘରେ ପହଁଚିବା କ୍ଷଣି ଗୋବିନ୍ଦ ତାଙ୍କର ଯଥୋଚିତ ଆଦର ସତ୍କାର କରି ବୈଠକ ଘରେ ସେମାନଙ୍କୁ ବସାଇଲେ ଓ ଅନେକ ସମୟ ଯାଏଁ ବିଭିନ୍ନ କଥା ଗପିବାରେ ଲାଗିଲେ । ଏଣେ ରାଧାକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଭୀଷଣ ଭୋକ ଲାଗୁଥାଏ । ତେଣୁ ସେ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ, “କ’ଣ ରୋଷେଇ ଏତେବେଳଯାଏଁ ସରିନାହିଁ? ମୋତେ ଭୀଷଣ ଭୋକ ହେଲାଣି ।”ଗୋବିନ୍ଦ କ୍ଷମା ମାଗିନେଇ କହିଲେ, “ବିଭିନ୍ନ କିସମର ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ଭୋଜନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଛି । ସେଥିପାଇଁ ବୋଧେ ଆଜି ଏତେ ଡେରି ହେଲାଣି । ମୁଁ ଏବେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ଗ୍ଲାସ ଦୁଧ ଆଣି ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରୁଛି ।”ରମେଶ ମନା କରି କହି ଉଠିଲେ, “ନା’ ଭୋଜନ ପୂର୍ବରୁ ଅନ୍ୟ କିଛି ଖାଇବାର ଅଭ୍ୟାସ ମୋର ମୋଟେ ନାହିଁ । ମାମୁଁଙ୍କ ପାଇଁ ଆପଣ ଦୁଧ ମଗାଇ ପାରନ୍ତି ।” ଏକଥା ଶୁଣି ରାଧାକୃଷ୍ଣ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଭଣଜାକୁ ସମର୍ଥନ କଲେ ଓ ଦୁଧ ଆଣିବା ପାଇଁ ମନା କଲେ ।ପ୍ରାୟ ଅଧ ଘଂଟାଏ ପରେ ଭୋଜନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଗଲା । ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମିଠା ଦ୍ରବ୍ୟ, ସୁସ୍ୱାଦୁ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ଆଦି ତିନୋଟି ଥାଳିରେ ପରଷା ହେଲା । ରାଧାକୃଷ୍ଣ ଓ ଗୋବିନ୍ଦ ଖାଇବା ପାଇଁ ବସିଲେ । କିନ୍ତୁ ରମେଶ ଖାଇବାକୁ ନ ବସି କହିଲେ, “ଏତେ ଗୁଡିଏ ଖାଦ୍ୟ ପଦାର୍ଥ ଖାଇବା ମୋ ପକ୍ଷରେ ଆଦୌ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ । ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ହୋଇଥିବ ନିଶ୍ଚୟ, କିନ୍ତୁ ଏତେ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଖାଇଲେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖରାପ ହେବ । ତେଣୁ ପ୍ରଥମରୁ କିଛି ଅଲଗା କରି ରଖିଦେଲେ ଭଲ ହେବ ।”
ଗୋବିନ୍ଦ ରମେଶଙ୍କୁ ବୁଝାଇଲେ “ଏପରି କ’ଣ କହୁଛ? ଏହି ଯୁବକ ବୟସରେ ପଥର ଗିଳି ହଜମ କରିବା କଥା ।”କିନ୍ତୁ ରମେଶ ଅଳ୍ପ ହସି ଦେଇ କହିଲେ, “ସ୍ୱଳ୍ପଆହାର ମୋର ଏକ ଅଭ୍ୟାସ । ଏହା ଜୀର୍ଣ୍ଣ ଶକ୍ତିର ଅଯଥା ଅପଚୟ କରେ ନାହିଁ । ଆପଣମାନେ ମଧ୍ୟ ଏ ବିଷୟରେ ଜାଣିଥିବେ ।”ଗୋବିନ୍ଦ ନିଜ କନ୍ୟାକୁ କିଛି ଗୋଟେ ଇସାରା ଦେବାରୁ, ରତ୍ନମାଳା ଆସି ତହିଁରୁ କିଛି ଖାଦ୍ୟପଦାର୍ଥ କାଢି ନେଲେ । ତା’ପରେ ରମେଶ ଖାଇ ବସିଲେ ଓ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଆଗରୁ ନିଜର ଖାଇବା ଶେଷ ବି କରିଦେଲେ ।
ଭୋଜନ ସମାପ୍ତି ପରେ ଗୋବିନ୍ଦ ରମେଶ ଓ ରାଧାକୃଷ୍ଣଙ୍କ ହାତକୁ ପାନ ବଢାଇ ଦେଉ ଦେଉ କହିଲେ, “ମନେ ହେଉଛି, ଆଜିର ଭୋଜନ ଏତେଟା ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ହେଲା ନାହିଁ ।”ରମେଶ କୁଣ୍ଠିତ ଭାବରେ ଜଣାଇଲେ ଯେ ପ୍ରକୃତରେ ଦୁଇ ତିନୋଟି ରାନ୍ଧଣା ଏତେ ବେଶୀ ରୁଚିକର ହୋଇନାହିଁ । ଏଥିସହିତ ସେ ମଧ୍ୟ ପରାମର୍ଶ ଦେଲେ ଯେ ପ୍ରକୃତରେ କିପରି ରୋଷେଇ ହୋଇଥିଲେ ତାହା ଅଧିକ ସୁସ୍ୱାଦୁ ହୋଇପାରି ଥାଆନ୍ତା ।ରମେଶର ଏପରି କଥାରେ ଗୋବିନ୍ଦ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରସନ୍ନ ହେଲେ ଓ ବନ୍ଧୁ ରାଧାକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କହିଲେ, “ସାଧୁ ମହାତ୍ମା ମୋ କାନରେ କହିଦେବା ପରି ମନେ ହେଉଛି ଏହି ଯୁବକ ହିଁ ମୋ କନ୍ୟା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ବର ।”
ରାଧାକୃଷ୍ଣ ଅଧିକ ଖାଇ ଦେଇଥିବାରୁ ଧୀରେ ଧୀରେ ନିଃଶ୍ୱାସ ନେଇ କହିଲେ, “ମୋର ମନେ ହେଉଛି, ସାଧୁ ମହାତ୍ମାଙ୍କର ନାମ ନେଇ ତୁମେ ଅନ୍ୟ କିଛି ଚିନ୍ତା କରି ଏ କଥା କହୁଛ । ଯାହା ଚିନ୍ତା କରୁଛ, ପ୍ରକାଶ କର ।”ବନ୍ଧୁ କଥାରେ ଗୋବିନ୍ଦ ଟିକେ ହସିଦେଇ କହିଲେ, “ରାଧାକୃଷ୍ଣ, ତୁମେ ତ ଜାଣିଛ ମୋର ମିଠା ଦୋକାନ ଅଛି । ଏହି ବ୍ୟବସାୟ କରୁଥିବା ଲୋକର ପ୍ରଥମ ଗୁଣ ହେଉଛି ତା’ର ଭୋଜନ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ଧାରଣା ରହିବା ନିହାତି ଦରକାର । ଏହି ଗୁଣ ତୁମର ଭଣଜାଙ୍କ ନିକଟରେ ଅଛି । ଏପରି ଯୁବକ ଦୋକାନର ଦାୟିତ୍ୱ ନେଲେ ଅଧିକ ଲାଭ ହେବା ସୁନିଶ୍ଚିତ । ଅନ୍ୟ କାହା ହାତରେ ବ୍ୟବସାୟ ପଡିଲେ ସେ ଯାହା ହାତରେ ପଡିବ ତାହା ଖାଇବ ଓ ଶେଷରେ ସେ ନିଜର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖରାପ କରିବା ସହିତ ମୋର ବ୍ୟବସାୟ ମଧ୍ୟ ବୁଡାଇଦେବ । ଏହି ଗୁଣ ପରୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ମୁଁ ଅନେକ ଯୁବକଙ୍କୁ ମୋ ଘରକୁ ଖାଇବାକୁ ଡାକିଥିଲି । ଯାହା ହେଉ ଭଗବାନଙ୍କ ଅଶେଷ କୃପାରୁ ଶେଷରେ ମୋତେ ରମେଶ ପରି ଜଣେ ଉତ୍ତମ ଯୁବକକୁ ଜାମାତା କରିବାର ସୌଭାଗ୍ୟ ମିଳିଲା । ଏବେ ତାଙ୍କ ହାତରେ ମୁଁ ମୋ ବ୍ୟବସାୟ ଅର୍ପଣ କରି ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ମନରେ ଅବସର କଟାଇବି ।”
ରାଧାକୃଷ୍ଣ ତାଙ୍କ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ଏଭଳି ନିଷ୍ପତିରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆନନ୍ଦିତ ହୋଇ କହିଲେ, “କ’ଣ ଖାଲି ତୁମେ ନିଷ୍ପତି ନେଇଗଲେ ଚଳିବ? ଝିଅକୁ ତ ପୁଣି ପଚାରିବା । ତା’ର ଇଚ୍ଛା ପ୍ରଥମେ ଜାଣିସାର । ତା’ପରେ ସିନା ଜାମାତାକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିବ ।”ଗୋବିନ୍ଦ କହିଲେ “ରତ୍ନମାଳାର ପସନ୍ଦ ଜାଣିବାକୁ ମୁଁ ଆଦୌ ଡେରି କରିନାହିଁ । ତୁମେ ଦୁହେଁ ଏଠାରେ ବସିଥିବା ସମୟରେ ମୁଁ ମୋ ଝିଅକୁ ଏ ପ୍ରସ୍ତାବ ବିଷୟରେ ଜଣାଇଲି । ସେ ଏଥିରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ରାଜି । ହେଲେ ଜାମାତାଙ୍କର ମନକଥା ବି ବୁଝିନେବା ଭଲ ହେବ ।”ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କର ଏପରି କଥାରେ ରାଧାକୃଷ୍ଣ ହସି ଉଠିଲେ । ରମେଶ ସଙ୍କୋଚର ସହିତ ସ୍ମିତହସି କହିଲେ, “ମୋର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବରେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ଅମତ ନାଇଁ । ମାତ୍ର ଜାମାତା ମନୋନୟନ କରିବା ପାଇଁ ଆପଣ ଯେଉଁ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ କଲେ, ତାହା ଅଭିନବ ଓ ବାସ୍ତବ ଅଟେ । ପ୍ରକୃତରେ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କର ଇଚ୍ଛାକୁ କିଏବା ଏଡେଇ ଦେଇ ପାରିବ?””ବାଃ, ବାଃ, କଥା ପରି କଥାଟିଏ ତୁମ ଜାମାତା କହିଛନ୍ତି ।” ରାଧାକୃଷ୍ଣ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କୁ ଏକଥା କହି ଜୋର୍ରେ ହସିଉଠିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ତିନିଜଣ ପରସ୍ପରକୁ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇଲେ ।
