ଏହି ପରି ଭାବରେ ବୋଲକରା ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କ ସାଙ୍ଗରେ ପୁଣ୍ୟ ଇଣ୍ଡିଆ ବର୍ଷର ଚାରୋଟି ଧାମ ପରିଭ୍ରମଣ କଲା । ଯେଉଁ କାଳରେ ଆଜିପରି ଯାତ୍ରା ନିମନ୍ତେ ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ଲାଗି କୌଣସି ଯାନ ବାହନ ନଥିଲା । ସେତେବେଳେ ତୀର୍ଥ ଯାତ୍ରୀ ମାନେ ଆବଶ୍ୟକ ଚୁଡା ଚାଉଳ ଡାଲିକୁ ଗଣ୍ଠିଲି କରି କାନ୍ଧରେ କାନ୍ଧେଇ ସାରା ଇଣ୍ଡିଆ ପାଦ ଚଲାରେ ପରିଭ୍ରମଣ କରୁ ଥିଲେ । ସେଥି ଯୋଗୁଁ ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କ ସହିତ ଅବୋଲକରା ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କର ବୋଲକରା ଭାବରେ ତିନି ଶହ ବର୍ଷ କାଳ ଚାଲି ଚାଲି ତୀର୍ଥ ଭ୍ରମଣ କରି ଥିଲେ । ଅବୋଲକରା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ମୂର୍ଖ ଥିଲା କିନ୍ତୁ ଉପଦେଷ୍ଟା ନିଜର ତୀକ୍ଷ୍ନ ବୁଦ୍ଧି ବିଦ୍ୟା ଚେତନା ଶକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ଅବୋଲକରାକୁ ଧରି ବହୁ ବିପଦ ଶଙ୍କୁଳ ସ୍ଥାନ ମାନ ପରିଭ୍ରମଣ କରି ପାରି ଥିଲେ ।
କିଂ କୁର୍ବନ୍ତି ନ କୁର୍ବନ୍ତି ମନୁଷ୍ୟ
ଜ୍ଞାନ ମାର୍ଗେଣ ଜାନ୍ୟରେ ଉପଦେଷ୍ଟା ଜନ ।
ତେବେ ଏହି ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କର ବୋଲକରା ଜଣକ କିଏ । ତା’ର ପୂର୍ବ ଜନ୍ମ କ’ଣ ଥିଲା । ଆଉ ତା’ର ଭବିଷ୍ୟତ କଥା ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କୁ ହିଁ କେବଳ ଜଣା ଥିଲା ।
ପୂର୍ବ ଜନ୍ମରେ ଏହି ଅବୋଲକରା ଜଣେ କୁଳିନ ବିପ୍ର ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରି ଥିଲେ । ସେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କର ଜଣେ ବୋଲକରା ଶିଷ୍ୟ ଭାବରେ ସେବା କରୁ ଥିଲେ । ଦିନକର କଥା ଅବୋଲକରା କୌଣସି କାରଣରୁ ଗୁରୁଦ୍ରୋହୀ ହୋଇ ପଡିଲା । ସେଥି ଯୋଗୁଁ ତା’ର କର୍ମଫଳ ତାକୁ ଭୋଗ କରିବା ଲାଗି ସେ ପୁଣି ଜଣେ ମୂର୍ଖ ଭାବରେ ନାପିତ ଗୃହରେ ଜନ୍ମ ହେଲା । ଏ କଥା ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗ କଥାକାର ଭଲ ଭାବରେ ଧ୍ୟାନ ଦ୍ୱାରା ଜାଣି ପାରି ତା’ର କିପରି ସଦଗତି ହେବ ସେଥି ଲାଗି ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗକାର ଚିନ୍ତିତ ହୋଇ ତାର ମୁକ୍ତି ପ୍ରାପ୍ତି ସକାଶେ ସେହି ବୋଲକରାକୁ ସାଥିରେ ଧରି ଏପରି ତୀର୍ଥ ଭ୍ରମଣରେ ବାହାରି ଥିଲେ । ମୁଣିରେ ଗଚ୍ଛିତ ହୋଇ ଯାଉ ଥିଲା । ଏଥୁ ଅନ୍ତେ ସାରା ଇଣ୍ଡିଆ ଭ୍ରମଣ ପରେ ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗକାର କହିଲେ ଏଥର ଆମେ ଇଣ୍ଡିଆ ର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପୁଣ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ର ଜଗନ୍ନାଥ ଧାମ ଭ୍ରମଣରେ ଯିବା । ଉଠ ଏଥର ଗଣ୍ଠିଲି ଉଠାଅ । ଏବେ ଆମର ଶେଷ ତୀର୍ଥ ଭ୍ରମଣର ବେଳ ।
ବହୁ ବର୍ଷ ଭ୍ରମଣର କାଳ ସମାପ୍ତ ହେଉ ଥିବାରୁ ସେଦିନ ବୋଲକରାର ମନରେ ଖୁବ୍ ଆନନ୍ଦ । ଯାହା ହେଉ ଆମର ଏବେ ନିଜ ଦେଶକୁ ଯିବାର ବେଳ ହେଲା । ଘରକୁ ଫେରିବ ଅବୋଲକରା । ପୁଣି ପିତାମାତାଙ୍କ ସହିତ ତା’ର ସାକ୍ଷାତ ହେବ । ଏଥର ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗକାର କଠଉ ଉପରେ ପାଦ ଥୋଇ ଭଗବାନଙ୍କ ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ପ୍ରଣାମ କରି ରାସ୍ତାକୁ ବାହାରି ପଡିବାରୁ ବୋଲକରା ଗଣ୍ଠିଲି ମୁଣ୍ଡାଇ ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କ ସାଙ୍ଗକୁ ଆସି ଗଲା । ଏହା ପରେ ସେମାନେ ଦୁହେଁ ବହୁତ ପଥ ଚାଲିଲେ । ଏହି ଚାଲିବା ମଧ୍ୟରେ ରାସ୍ତାରେ ବହୁ ଦିବାରାତ୍ର ଭୋଗ ହୋଇ ଗଲା । ପୂର୍ବ ପରି ଚାଲିବା ସମୟରେ ସେମାନେ ବହୁ ପାନ୍ଥଶାଳାରେ ରହିଲେ ଓ ରାତ୍ରି ରହିବା ପରେ ସେ ସମସ୍ତ ପାନ୍ଥଶାଳା ତ୍ୟାଗ କଲେ । ଏହି ପରି ଭାବରେ ସେମାନେ ଆସି ଇଣ୍ଡିଆ ର ଶ୍ରେଷ୍ଠତମ ତୀର୍ଥ ଜଗନ୍ନାଥ ଧାମ ନୀଳକନ୍ଦର ବାସୀ ଭଗବାନ ଜଗତର ନାଥ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ତୀର୍ଥ ପୁରୀ ଠାରେ ପହଁଚି ଗଲେ ।
ସେ କାଳର ପୁରୀର ଠାକୁର ରାଜା ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କୁ ଦେଖି ତାଙ୍କୁ ନିଜ ଉଆସରେ ସ୍ୱାଗତ ଜଣାଇଲେ ଓ ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କୁ ଖୁବ୍ ସମ୍ମାନିତ ସହକାରେ ଗୁରୁଙ୍କ ଆଶ୍ରମରେ ରହିବାର ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କଲେ । ସେତେବେଳେ ପୁରୀ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୋଟିଏ ନାପିତ ପରିବାର ବାସ କରୁ ଥିଲେ । ସେହି ବୃଦ୍ଧ ନାପିତଙ୍କର ଗୋଟିଏ ନାତୁଣୀ ଥିଲା । ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ସ୍ୱପ୍ନାଦେଶ ସହିତ ବୃଦ୍ଧ ନାପିତ ତା’ର ନାତୁଣୀ ଉଦଣ୍ଡୀକୁ ନେଇ ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ହେଲେ । ବୃଦ୍ଧ ନାପିତର ନାତୁଣୀ ଉଦଣ୍ଡୀ ଦେଖିବା ନିମନ୍ତେ ଖୁବ୍ ସୁନ୍ଦରୀ ଥିଲା । ସେ ଥିଲା ଖୁବ୍ ଦୁଃଖୀ ଓ ପିତୃ ମାତୃ ହୀନା । କିନ୍ତୁ ତା’ର ଉଗ୍ରଚଣ୍ଡୀ ଓ ଉଦଣ୍ଡ ପଣ ଦେଖି ସମସ୍ତେ ତାକୁ ଭୟ କରୁ ଥିଲେ । ଏପରି ନାତୁଣୀକୁ ବୃଦ୍ଧ ନାପିତ ଜଣକ କିପରି ହାତକୁ ଦିହାତ କରି ଦେବ ସେହି ଚିନ୍ତାରେ ଥାଏ । ବୃଦ୍ଧ ନାପିତ କିପରି ତା’ର ନାତୁଣୀକୁ ପର ଘରି କରି ଦେବେ ।
ଏହାର ବହୁ ଆଗରୁ ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗକାର ଭାବି ସ୍ଥିର କରି ଥିଲେ ଯେ ବୋଲକରାର ଭାଗ୍ୟରେ ଶୁଭ ଫଳ ଆସିବା ପରି ସେଦିନ ରାତ୍ରିରେ ସୁନ୍ଦରୀ ମାନେ ତା ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ଗୋଟିଏ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ମୋହରର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଥଳି ଦେଇ ଯାଇ ଥିଲେ । ସେ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ମୋହର ଥଳିକୁ ନିଜ ପାଖରେ ରଖି ଭାବୁ ଥିଲେ ଯେ ବୋଲକରାକୁ ହାତକୁ ଦିହାତ କରି ଦେବା । ଏତେ ଗୁଡାଏ ସୁନା ମୋହର ଅଛି ଯେତେବେଳେ ଏ ଜନ୍ମରେ ଖାଇଲେ ବୋହିଲେତ ସେତକ ସରିବ ନାହିଁ । ଭାଗରେ ଥିଲେ ତା’ର ପର ପୁରୁଷ ମାନେ ଗୋଟିଏ ଜନ୍ମକୁ ଭୋଗ କରି ସାରିବା ବାଦେ ଆହୁରି ସୁନା ମୋହର ତିନି ପୁରୁଷ ଲାଗି ବଳି ରହିବ । ତେଣୁ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ପୁରୀରେ ପହଁଚିବା ପରେ ବୋଲକରାକୁ ବୁଝାଇ ସୁଝାଇ ସେହି ବୃଦ୍ଧ ନାପିତଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରୁ ତାଙ୍କ ନାତୁଣୀର ବୋଝ ଓହ୍ଲାଇ ଉଦଣ୍ଡୀ ସହିତ ସେହି ବୋଲକରାର ବାହା କରି ଦେଲେ । ବୋଲକରାର ଚଳିବା ଲାଗି ଚାଷ ବାସ ସକାଶେ କିଛି ଚାଷ ଜମି ତାକୁ କ୍ରୟ କରି ଉପଦେଷ୍ଟା ଦେଲେ । ରହିବା ଲାଗି ସୁନ୍ଦର ଗୃହ ଗୋଟିଏ ନିର୍ମାଣ କରି ଦେଇ ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗକାର ନିଜ ରାସ୍ତାରେ ଫେରି ଆସିଲେ । ବୋଲକରାକୁ ମା’ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଭରସା ହେଇଛନ୍ତି । ସେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ଗୁଡାଏ ସୁନା ମୋହର ମଧ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି । ସେ ସବୁକୁ ଉପଭୋଗ କରି ଅବୋଲକରା ଖୁବ୍ ଆନନ୍ଦରେ ରହିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ବେଳକୁ ଆଉ ଗୋଟିଏ କଥାରେ ତା’ ମନରେ ଅଶାନ୍ତି ଦେଖା ଦେଲା । ଗୃହରେ ତା’ର କିଛି ତ ଅଭାବ ନାହିଁ । ଭଲରେ ଖାଅ, ଭଲ ପିନ୍ଧ, ଭଲ ନା, ଏସବୁ ଉଦଣ୍ଡୀ ଲାଗି ଅବୋଲକରାର ଥିଲା ସ୍ନେହର କଥା । ହେଲେ ଘରେ କୌଣସି ପଦାର୍ଥର ଅଭାବ ନଥାଇ ଉଦଣ୍ଡୀ ଏପରି କାନ୍ଦୁଛି କାହିଁକି? କେତେବେଳେ ହେଲେ ତା’ର କାନ୍ଦଣା ବନ୍ଦ ନାହିଁ ।
ଉଦଣ୍ଡୀର ଏପରି ଅବସ୍ଥା ଦେଖି ଅବୋଲକରା ନିରୁପାୟ ହୋଇ ସେହି ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କୁ ନିଜ ଘରକୁ ଡକାଇ ତାଙ୍କୁ ସମସ୍ତ କଥା କହିଲେ । ବାହାହେବା ଭାରିଜା ଉଦଣ୍ଡୀ, କେବେ ହେଲେ ସେ ମୋ କଥା ମାନୁ ନାହିଁ । ସ୍ୱାମୀ ବୋଲି ତା’ର ମୋତେ ଆଦୌ ଖାତିର୍ ନାହିଁ । ସେପରି ସ୍ତ୍ରୀକୁ ମୁଁ ବା କିପରି ରଖି ପାରିବି । ଆପଣେ କହୁ ନାହାଁନ୍ତି ମହାନୁଭବ ତୁମେ ମୋତେ ଏପରି ଧନ୍ଦାରେ ପୂରାଇଛ । ମୁଁ ଆଗରୁ ତ ବହୁତ ସୁଖରେ ଥିଲି । ଏବେ ମୁଁ ହିଁ ସେହି ସୁଖ ଚାହେଁ । ଆପଣ ମୋତେ ଏହି ସଂସାର କଷ୍ଟରୁ ତ୍ରାହି କରନ୍ତୁ । ଆପଣ ମୋ ପାଖରୁ ଏହି ଉଦଣ୍ଡୀଙ୍କୁ ଦୂରେଇ ନିଅନ୍ତୁ । ଏହି ଉଦଣ୍ଡୀ ମୋ ଠାରୁ ଦୂରେଇ ଗଲେ ମୁଁ ନିଶ୍ଚୟ ସୁଖରେ ବଂଚିବି । ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗକାର ବୋଲକରାର କହିବା କଥାକୁ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝି ପାରୁ ଥିଲେ । ହେଲେ କପାଳରେ ଯାହା ଲେଖା ଯାଇଛି ସେହି ଲେଖାକୁତ ନିଜେ ବିଧାତା ମଧ୍ୟ ପୋଛି ଦେଇ ପାରିବେ ନାହିଁ – କହିଲେ ରେ ମୂର୍ଖ, ମୋର ଏହି ବୃଦ୍ଧା କାଳରେ ତୋର ସ୍ତ୍ରୀକୁ ମୁଁ କିପରି ନେଇ ରଖିବି । ତାକୁ ଛାଡି ପଳାଇଲେ ମୋର ବା କି ଉପାୟ ଅଛି ତୋ ସ୍ତ୍ରୀକୁ ସମ୍ଭାଳିବି । ତୋ ଭାଗ୍ୟରେ ଥିବାରୁ ତୋତେ ଏପରି ସ୍ତ୍ରୀ ମିଳିଲା । ତା’ର ମନ ନେଇ ତୁ ଚଳି ଗଲେ ହେଲା । ବଳେ ବଳେ ଉଦଣ୍ଡୀର ସ୍ୱଭାବ ବଦଳି ଯିବ ନାହିଁ ।
ଅବୋଲକରା ବାସ୍ତବିକ ସ୍ତ୍ରୀର ଅଦଉତିରେ ଅସହ୍ୟ ହୋଇ ପଡି ଥିଲା । ଏପରି କଷ୍ଟ ସହୁଥିଲା ଯେ ସେ ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କ କଥାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ରହି ପାରିଲା ନାହିଁ । ଶେଷରେ ସେ ଉଦଣ୍ଡୀ ଉପରେ ଏପରି ରାଗିଲା ଯେ ସେହି ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କ ଆଗରେ ଘର ତ୍ୟାଗ କରି ଚାଲି ଗଲା । ଗଲା ବେଳେ କହି ଗଲା – ତୁମେ ମୋ ମୁଣ୍ଡରେ ଯାହାକୁ ବାନ୍ଧି ଦେଇ ଥିଲ ତା’ର ସୁଖତ ମୋତେ ବହୁତ ମିଳି ଗଲା । ଏଥର ତୁମ ପାଖରେ ରଖି ସୁଖ ଭୋଗ କରୁଥା । ଅବୋଲକରା ଚାଲି ଯାଉ ଥିଲା । ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗକାର ତରବରିଆ ହୋଇ ତା’ର ପଛେ ପଛେ ଧାଇଁ ଯାଇ ତାକୁ ଧରି ପକାଇ କହିଲେ – ଆରେ ତୁ କେଉଁଠାକୁ ଯାଉଛୁ । ବୋଲକରା କହିଲା ତୀର୍ଥ ଭ୍ରମଣ କରି ।
ଚତୁର ବ୍ୟଙ୍ଗକାର କହିଲେ ଠିକ୍ ଅଛି ମୁଁ ମଧ୍ୟ ତୋ ସାଥିରେ ତୀର୍ଥ କରି ଯିବି । ଚାଲ ମୋର ଗଣ୍ଠିଲି ସଜାଡି ନେଇ ଆସିବୁ ।
